Samenvatting

Het Candea College te Duiven is een brede scholengemeenschap voor vmbo, havo en vwo die on-derwijs biedt aan ongeveer 2400 leerlingen. Leerlingen zijn ingedeeld in stamgroepen die onder be-geleiding staan van een mentor. Hoewel de mentor wordt gezien als “spil van de begeleiding” is er op de school geen beleid dat deze bewering ondersteunt. De inhoud en vormgeving van het mentoraat zijn daarnaast niet geëxpliciteerd.

In dit exploratieve praktijkonderzoek is onderzoek gedaan naar ervaringen, verwachtingen en verbe-tersuggesties van mentoren, ouders, de dienst leerlingenzorg en het management van de school met betrekking tot het mentoraat, als onderdeel van de eerstelijns leerlingenzorg. Het doel hiervan is het genereren van bouwstenen die kunnen bijdragen aan kwaliteitsverbetering van het mentoraat.

Het onderzoek is gestart met het afnemen van een vragenlijst onder mentoren en ouders. De onder-zoeksgroep bestond bij mentoren uit 126 personen. Hiervan hebben er 67 gereageerd (53%). Bij een steekproef onder ouders van 369 personen, hebben 87 ouders gereageerd (23%). Op basis van de resultaten van de vragenlijsten, zijn gesprekken gevoerd met de Ouderraad van de school, de dienst leerlingenzorg en het management van het Candea College.

De resultaten van het onderzoek geven inzicht in het praktijkprobleem en hebben bij de betrokkenen een bewustwordingsproces op gang gebracht dat een aanzet kan vormen tot kwaliteitsverbetering van het mentoraat. Om deze kwaliteit te verankeren in de organisatie, worden na afloop van het onderzoek twee producten ontworpen: een handleiding voor (beginnende) mentoren, en een infor-matiebrochure voor ouders en leerlingen.

Het algemene perspectief van de verschillende betrokkenen kan als volgt worden samengevat:
 Mentoren hebben een hoge mate van bereidheid tot het uitvoeren van hun mentortaak maar worden geremd door onduidelijkheden in de randvoorwaarden en de werkdruk die de-ze taak met zich meebrengt.
 Ouders stellen veel en hoge eisen aan de school en aan mentoren maar lijken zelf weinig be-trokkenheid bij het (voortgezet) onderwijs van hun kind te vertonen. De Ouderraad is hierop een uitzondering, zij vertonen juist een sterke betrokkenheid.
 Het hoofd van de dienst leerlingenzorg ziet het mentoraat als poortwachter voor de tweede lijn. Ondanks de term eerstelijns leerlingenzorg is haar invloed op het mentoraat gering te noemen
 Het management van de school zet sterk in op de beleidsmatige kant van het mentoraat. Zo zien zij graag dat de competenties waar een mentor aan moet voldoen, worden vastgelegd, en deel uit gaan maken van de gesprekscyclus van planning, voortgang en beoordeling.

Vanuit de ervaringen, verwachtingen en verbetersuggesties van de betrokkenen zijn 23 conclusies afgeleid. De belangrijkste daarvan zijn:

 Het mentoraat mag worden beschouwd als een complementair partnerschap tussen ouders en school waarbij een gezamenlijke verantwoordelijkheid wordt gedragen voor de studiere-sultaten en de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerling. De theorieën van Dr. Joyce Epstein (1995) onderschrijven dit.
 Alle betrokkenen bij het onderzoek vinden het belangrijk dat taken, competenties en afspra-ken over verwachtingen en communicatie, worden beschreven en helder worden gecommu-niceerd.
 Mentoren hebben behoefte aan scholing, ontwikkeling en intervisie om de kwaliteit van hun mentortaak te verbeteren.
 Grenzen aan zorg moeten door mentoren sneller worden herkend zodat tijdig kan worden doorverwezen naar de dienst leerlingenzorg.
 Ouders mogen op een informele manier vaker bij de praktijk van de school worden betrok-ken

De relevantie van dit onderzoek wordt onderschreven door de recent gestarte campagne van de rijksoverheid Ouders en school samen, die sterk inzet op ouderbetrokkenheid in het primair- en voortgezet onderwijs (Ministerie van OCW, 2012).