Samenvatting

In de onderwijspraktijk blijkt tekstbegrip vmbo-basisleerlingen voor problemen te stellen. Hoe leerlingen deze problemen zelf ervaren, heb ik met een enquête inzichtelijk willen krijgen. Deze heb ik onder lestijd afgenomen om een zo hoog mogelijke respons te krijgen. In twaalf vragen heb ik geïnventariseerd wat leerlingen vinden dat moeilijk is en over welke kennis van toepasselijke didactische interventies zij beschikken. Het merendeel van de leerlingen geeft aan begrijpend lezen als lastig te ervaren. Met name het aantal moeilijke woorden en de te lange zinnen stellen hen voor moeilijkheden. Desondanks geven zij aan dat ze de teksten begrijpen en er de benodigde informatie uit kunnen halen. Een tweede conclusie is dat leerlingen strategieën herkennen, maar deze zelf maar zeer matig kunnen benoemen. Ruim een derde van de leerlingen kan geen hulpmiddelen noemen of geeft aan er geen te gebruiken.
In het tweede deel van het onderzoek heb ik gekeken of het toepassen van de mindmap van invloed is op het tekstbegrip van de leerlingen. Na een eerste SO (nulmeting) heb ik de experimentele groep in drie lessen onderwezen in het gebruik van de mindmap. De tweede SO (nameting) bevestigt dat de zwakste groep het meeste profijt heeft van deze interventie. Het cijfer stijgt met 1,2 punten terwijl dit in de controlegroep gelijk blijft. Een tweede conclusie is dat de zwakste leerlingen vooral problemen hebben met verbanden en verwijzingen in de tekst die niet direct bij elkaar staan.
Er lijkt bij de leerlingen dus een belangrijke discrepantie te bestaan tussen wat zij denken van teksten te begrijpen en wat zij daadwerkelijk ervan begrijpen. Het onderzoek bevestigt dat de mindmap een goede interventie is die de vmbo-basisleerlingen in staat stelt hun niveau van begrijpend lezen te verbeteren, zodat zij teksten op 2F-niveau leren begrijpen