Samenvatting

Deze literatuurstudie geeft de resultaten weer die verkregen zijn door onderzoek naar de vraag welke
bijdrage psychomotorische therapie kan leveren aan de zelfzorg van hulpverleners tot, het bewust worden
van tegenoverdrachtreacties en de balans tussen afstand en nabijheid, om zo nadelige gevolgen van
tegenoverdrachtreacties te doen voorkomen. In het onderzoek wordt gekeken naar de begrippen en het
ontstaan van tegenoverdrachtreacties. Daarnaast wordt er gekeken naar de nadelige gevolgen van
tegenoverdrachtreacties en de oorzaak hiervan. De resultaten geven weer dat de oorzaak voornamelijk ligt
bij het niet bewust zijn van de tegenoverdrachtreacties met als gevolg een verstoorde balans tussen
afstand en nabijheid in de hulpverlener-cliënt relatie. De zelfzorg voor de hulpverleners richt zich dan ook
op deze twee aspecten, waarbij het bewustwordingsproces wordt onderverdeeld in aandacht en acceptatie
van de tegenoverdrachtreacties en het bewust worden en herkennen van de lichamelijke signalen en
emotionele reacties daarbij. In de literatuur wordt er gepleit voor ook een non-verbale gedeelte wat betreft
trainingen gericht op therapeutische houding en zelfonderzoek. Psychomotorische therapie (PMT) valt
onder de non-verbale therapieën en sluit zodoende hier erg goed aan. Zo kan de PMT een bijdrage bieden
aan de zelfzorg van het bewustwordingsproces, lichaamsbewustzijn en het verkrijgen van de balans tussen
afstand en nabijheid door middel van het gebruiken van aspecten uit de Mindfulness, Gestalttherapie en de
Pesso-therapie.