Samenvatting

Slikken is voor mensen noodzakelijk om voedsel en vloeistoffen op te kunnen nemen. Indien
deze functie gestoord is (dysfagie), kan dit gevaarlijk zijn in verband met een dreigende
ondervoeding, dehydratie, of pneumonie (longontsteking) door aspiratie. (Simons, 2012).
Na een beroerte ontwikkelt ongeveer de helft van de patiënten dysfagie (Perry et al., 2001;
Falsetti et al., 2009). Daarom wordt aanbevolen om bij ziekenhuis- en verpleeghuisopnames van
patiënten met een beroerte standaard op dysfagie te screenen (CODA guidelines, 2000; Hinchey,
2005).
Vooral omdat patiënten met dysfagie een drie keer hoger risico lopen te overlijden ten gevolge
van een aspiratiepneumonie is het van groot belang om mogelijke slikstoornissen zo snel,
betrouwbaar en weinig belastend mogelijk voor de patiënt te detecteren (Hinchey, 2005).
Daarover bestaat internationale consensus, dat deze screening dient te worden uitgevoerd
voordat weer met orale voeding wordt begonnen (Kalf, 2002; Commissie CVA-revalidatie,
2001). Zomede vallen instrumenten zoals de VFS/VSS en de FEES weg, omdat voor het
gebruik van deze, specifieke ervaring en kennis vereist wordt. Deze onderzoeken duren lang,
zijn te belastend voor de patiënt en kunnen niet aan het bed worden uitgevoerd.
Als screeningsinstrument voor dysfagie wordt aanbevolen een watersliktest of eetobservatie te
gebruiken. Hierbij blijft het detecteren van stille aspiratie moeilijk omdat deze metingen niet
objectief zijn. Door middel van een toevoeging van een zuurstofsaturatiemeting aan deze
screening wordt de kans om vooral stille aspiratie betrouwbaar te detecteren duidelijk verhoogd
(Bours, 2008; CBO-richtlijn beroerte, 2009).
Voor Vlaanderen bestaat op dit moment geen algemene richtlijn, die advies geeft over de beste
manier van screenen op dysfagie met betrekking tot de soort screening, het tijdstip van afname
en de betreffende zorgverlener die de screening dient uit te voeren (Vlaamse Vereniging voor
Logopedie, 2012).
In 2012 is zowel in Nederland alsook in Duitsland onderzoek verricht, naar de manier van
screenen op stroke-units. In tegenstelling tot Vlaanderen bestaan in Nederland alsook in
Duitsland richtlijnen, die advies geven over de juiste manier van screenen op dysfagie. Zowel
het screeningsinstrument alsook tijdstip van de afname komen in deze richtlijn aan bod.
4
Dit onderzoek richt zich op de gebruikte dysfagie screeningsmethoden bij patiënten me