Samenvatting

De Nederlandse zeugenhouderij staat voor een uitdaging als het om biggenoverleving gaat. De kritische consument verlangt van boeren dat niet alleen de duurzame productie maar ook het dierwelzijn op een hoog niveau blijft. Hogere biggensterfte als gevolg van groter wordende tomen moet worden voorkomen. Een van de factoren die de overlevingskans van een geboren big vergroot, is het geboortegewicht. Het geboortegewicht wordt onder meer bepaald door de wijze van voeren van de zeug. Er zijn diverse voerschema’s die worden gebruikt door zeugenhouders, de meeste gebaseerd op een schema van extra voer in het begin van de dracht, vanwege het ontwikkelen van de beste innesteling en optimale ontwikkeling van de foetus. De ingrediënten zijn ook van belang, de voeding dient optimaal gebalanceerd te zijn voor de zeug. De genetica speelt eveneens een belangrijke rol bij het geboortegewicht. Sommige zeugen brengen grote tomen biggen waarbij de kleinste foetussen verdrongen worden in de baarmoeder, of in ieder geval een groeiachterstand oplopen. Het zogenaamde IUGR (Intrauteriene Growth Retardation).De klimaatomstandigheden in de stal spelen een andere belangrijke rol voor de ontwikkeling van de biggen. Door een goed stalklimaat voor de zeug te organiseren, voelt de zeug zich fitter en zal beter presteren. De comfortzone van de omgevingstemperatuur moet altijd benaderd worden, zodat de zeug geen extra inspanning nodig heeft om warm te worden of af te koelen. De waardes van luchtvochtigheid (RV%), ammoniak (NH3) en koolstofdioxide (CO2) moeten niet boven de toegestane norm komen, waardoor er schade aan de fysieke gesteldheid van de zeug kan optreden. Het praktijkonderzoek is uitgevoerd op het varkensbedrijf van Geijsel in Ruinerwold. Hier zijn bij twee groepen zeugen van 46 dieren verschillende ventilatieniveaus ingesteld. De proefgroep verbleef in een stalklimaat met lagere temperaturen en lagere waardes van CO2 en NH3. De zeugen die wekelijks gedekt werden verbleven 4 weken na het dekken in de wachtgroep waar alle omstandigheden en het voerniveau gelijk zijn. Bij deze zeugen werd het rugspek gemeten met een ultrasoon spekmeter. Na deze periode werd de weekgroep verdeeld in twee, waarbij de ene helft naar een afdeling ging met een hogere ventilatie en de andere groep naar resp. een afdeling met lagere ventilatie. Enkele dagen voor het afbiggen werden de zeugen naar de kraamstal verplaatst. In de kraamstal werd de spekdikte opnieuw gemeten van beide groepen. Van beide groepen werden de tomen gewogen na geboorte. De zwaarste drie en lichtste drie biggen werden eveneens gewogen om de spreiding in de toom te kunnen beoordelen. De uitkomst is dat de verschillen in toomgewichten en de verschillen in spreiding van gewichten, niet significant verschillen tussen beide groepen. De groei van het rugspek was lager bij de zeugen in de koudere afdeling, niet significant. Hier is nader onderzoek benodigd. De buitenluchtvochtigheid heeft invloed op de afdelingsluchtvochtigheid, dit was voor beide groepen gelijk. De concentratie NH3 en CO2 was hoger in de afdeling waar minder werd geventileerd, maar kwam niet buiten de normen. Omdat er enkel in de winter is gemeten, is de temperatuur in beide afdelingen zeer constant gebleven. Echter in de zomer zal het moeilijker zijn om de gewenste temperatuur te halen. Wat het effect is van harder ventileren in de zomer op het toomgewicht en de spreiding van gewicht van de biggen van deze tomen, zal nader onderzocht moeten worden.