Samenvatting

Dit onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van eigen ervaringen die ik heb meegemaakt met leerlingen met een vorm van autisme die hebben aangegeven dat ze het moeilijk/jammer vonden dat ze weinig tot geen sociaal contact hadden met andere leerlingen. Dit zorgde er voor dat ik geïnteresseerd was geraakt in dit onderwerp en dat ik graag mijn onderzoek hieraan wou toewijden. Het doel van dit onderzoek is om manieren weer te geven die het sociale contact van leerlingen, in het bijzonder leerlingen met een vorm van autisme, verbeteren. Ik ben vervolgens met de volgende onderzoeksvraag gekomen:

‘Op welke manier kan een leerkracht in de bovenbouw het aangaan van sociaal contact van leerlingen met een vorm van autisme verbeteren?’

Ik heb dit onderzoek uitgevoerd door eerst literatuuronderzoek te doen. Zo heb ik bijvoorbeeld onderzocht wat kenmerken zijn van autisme, hoe de ontwikkeling van sociaal contact gemiddeld verloopt bij kinderen, wat leerkrachten kunnen doen om het sociale contact van leerlingen te verbeteren en heb ik een aantal methodes beschreven die gebruikt zouden kunnen worden om het sociale contact van leerlingen te verbeteren. Vervolgens heb ik het praktische gedeelte van dit onderzoek uitgevoerd. Ik heb een enquête opgesteld en verstuurd naar leerkrachten van de bovenbouw op twee verschillende scholen, één reguliere basisschool en één speciale basisonderwijs school. In deze enquête heb ik vragen gesteld over wat hun ervaringen zijn wat betreft het verbeteren van het sociaal contact en wat zij al doen op dit gebied. Ook heb ik op beide scholen geobserveerd tijdens een sociale vaardigheids les en heb ik gesprekken gevoerd met een leerkracht van beide scholen.

Uit de resultaten is gekomen dat er op beide scholen gebruik wordt gemaakt van een methode die als doel heeft om het sociale contact van leerlingen te verbeteren. Verder is er duidelijk geworden dat leerkrachten van de bovenbouw op beide scholen naast de methode ook nog werken aan de sociale vaardigheden. Op de reguliere basisschool wordt dit vooral gedaan door spellen/activiteiten tussen de lessen door en door coöperatieve werkvormen in te zetten. Op de speciale basisonderwijs school wordt dit vooral gedaan door het inzetten van bordspelletjes en het invloed uitoefenen op de pauzes.

Verder is duidelijk geworden dat het op de reguliere basisschool lastiger is om leerlingen met een vorm van autisme extra te begeleiden op het gebied van sociaal contact. Dit komt mede door de grootte van de groepen. Op de speciale basisonderwijs school wordt dit als gemakkelijker ervaren door de leerkrachten, omdat de groepen maximaal uit 15 leerlingen bestaan. Hierdoor kan de leerkracht bijvoorbeeld gemakkelijker individuele gesprekken voeren met de leerlingen die extra ondersteuning/begeleiding nodig hebben op het gebied van sociaal contact.

De conclusie van dit onderzoek is dat het belangrijk is om het sociale contact van alle leerlingen in je groep in de gaten te houden. Vooral tijdens de eerste ‘gouden’ weken na de zomervakantie is het belangrijk om veel aandacht te besteden aan groepsvorming om hierdoor de onderlinge relaties tussen leerlingen te stimuleren. Verder is het belangrijk om naast een eventuele methode, op wat voor manier dan ook te werken aan het sociale contact van leerlingen en om leerlingen met een vorm van autisme hier extra in te begeleiden