Samenvatting

Oberon (2009, september) schrijft in haar Monitor dat van het aantal, welke wordt besteed aan cultuur- en kunst educatie, wordt er het meest besteedt aan de beeldende kunst en met name aan tekenen en handvaardigheid. De onderbouw ( ± van 4 tot 7 jaar) heeft bijna twee maal zoveel uur op het rooster voor cultuureducatie dan de midden- en bovenbouw. Van de scholen gaf 63% aan dat zij waarnemen, analyseren en waarderen een belangrijk doelstelling vinden. Eerst neem je iets waar, dan interpreteer je wat je waarneemt en daar verbind je vervolgens een bepaalde waardering aan schrijft van Loon(2007).
Dat de fasen theorieën van Piaget en Parsons met elkaar te vergelijken zijn, blijkt uit het feit dat een kind tot ± 7 jaar nog egocentrisch is. Hij kan de aangeboden informatie nog niet goed ordenen en baseert zich op de eigen rechtstreekse waarneming. Het kunstwerk moet dan nog ‘herkenbaar‘ zijn en het kind zal er associatief op reageren. In dit stadium reageert het kind sterk op de kleuren van het kunstwerk. Associëren op een kunstwerk is volgens Parsons belangrijk voor de waardering van kinderen voor het kunstwerk.
Liben & Szechter(2006), concluderen in hun onderzoek dat cognitieve ontwikkelingsprocessen een belangrijke bijdrage leveren aan de esthetische ontwikkeling en onderschrijven daarmee het model van Piaget.
De leeftijden die genoemd worden voor waar het waarnemen en interpreteren van beelden in de esthetische ontwikkeling start, blijken lager te liggen dan die van het waarderen van de kunstwerken. Echter blijkt ook dat een kind eerder kan waarderen dan dat hij dat kan verwoorden. Van Meel (1998) geeft aan dat binnen haar Pentagrammodel kinderen uit groep 3 vooral een twee-puntige vorm vertegenwoordigen. Daar domineren voornamelijk het Attractieve en het Representatieve en realistische aspect.
Binnen beeldende kunstonderwijs ( over de andere kunstdisciplines worden hier geen uitspraken gedaan) is het mogelijk om kinderen op jonge leeftijd te leren kunst waarderen. Het gaat om een beperktere waardering, passend bij ontwikkelingsstadium en belevingswereld van het kind. In principe kan men vanaf de schoolentree met kunst leren waarderen beginnen.
Echter, zowel de theoretisch ontwikkelde fasen- of componentenmodellen voor de esthetische ontwikkeling, laten niet goed zien wat allemaal die ontwikkeling beïnvloed. Behalve leeftijd spelen ook andere factoren waarschijnlijk een rol bij het doorlopen van de verschillende fasen, zoals multiculturele invloeden, sociale status, etniciteit, erfelijkheid, eigen esthetische ervaringen etc. De diverse onderzoeken laten ook niet zien hoe verschillend jongens en meisjes een kunstwerk beleven.
Wanneer een leerkracht, passend voor zijn klas, een goede educatieve les wil kunnen geven waarbij de kinderen leren kunst waarderen dan zal hij veel meer handvaten nodig hebben dan de fasen- en componentenmodellen betreft de esthetische ontwikkeling. Hij zal ook meer moeten weten wat de invloeden daarop zijn en hoe hij die invloeden kan gebruiken voor zijn lessen kunst waarderen.