Samenvatting

Het is onduidelijk op welke manier hbo-V studenten beredeneerd afwijken van richtlijnen en protocollen en welke redenen zij hiervoor hebben. Medio juni 2020 is een advies gegeven aan een Nederlandse opleiding hbo-V over mogelijkheden tot ondersteuning van hbo-V studenten bij het aanleren van beredeneerd afwijken van richtlijnen en protocollen. De hoofdvraag was: “Welke redenen hebben vierdejaars hbo-V studenten om af te wijken van richtlijnen en protocollen en op welke manier doen zij dit?” Uit literatuuronderzoek blijkt dat gebalanceerd moet worden tussen de verschillende componenten van Evidence Based Practice om de kwaliteit van zorg te verhogen, waarbij soms van het protocol moet worden afgeweken. In totaal werden 24 vierdejaars hbo-V studenten geworven voor kwalitatief praktijkonderzoek. In dit deelonderzoek werden zes participanten geïnterviewd over het beredeneerd afwijken van richtlijnen en protocollen. In de resultaten wordt duidelijk dat participanten afwijken op basis van klinisch redeneren en Shared Decision Making. Redenen voor afwijken zijn op basis van de patiënt, professionele keuzes en overige factoren. Participanten leerden het afwijken voornamelijk door wijze besluitvorming van voorbeeldfiguren in de praktijk. Door een gebrek aan professionele kennis voelen zij zich bij diplomering niet voldoende bekwaam om af te wijken van richtlijnen en protocollen. Dit vormt een risico voor de kwaliteit van zorg en de patiëntveiligheid. Aanbevolen wordt om studenten tijdens de opleiding te ondersteunen in het leren beredeneerd af te wijken van richtlijnen en protocollen door te investeren in de ontwikkeling van professionele kennis, reflectie op rolmodellen en binnen interprofessionele groepen te reflecteren op ervaringsverhalen.