Samenvatting

In het huidige onderwijs wordt meer waarde gehecht aan vrijheid, zelfontplooiing, keuzes maken, enzovoorts, doordat de maatschappij dat van de burgers vraagt. Er zijn veel leerkrachten die een goede balans proberen te vinden in hoeveel ruimte je kinderen geeft en hoeveel leiding je als leerkracht geeft. De opvattingen hierover en invullingen hiervan verschillen sterk. Dit onderzoek geeft geen concreet antwoord op de vraag wat de eventuele goede balans zou zijn en is geen pleidooi voor keuzevrijheid, maar is bedoeld om objectief in kaart te brengen wat kinderen nodig hebben om baat te hebben bij keuzevrijheid. Uit de literatuurstudie die binnen dit onderzoek heeft plaatsgevonden, volgt dat voor het maken van keuzes veel vaardigheden nodig zijn, die kinderen echter nog niet beheersen. Gezien de hersenontwikkeling zijn kinderen alleen in staat eenvoudige keuzes zelfstandig te maken; complexe keuzes kunnen zij niet zelfstandig aan. Dit brengt een keuze voor de leerkrachten -en anderen die met kinderen te maken hebben- met zich mee: de omgevingsfactoren kunnen zodanig georganiseerd worden dat kinderen op het gebied van keuzes alleen hoeven te doen wat binnen hun vermogen ligt, of zodanig dat kinderen ondersteuning krijgen bij het maken van keuzes die buiten hun vermogen liggen. In dit verslag wordt bij beide opties benoemd hoe dit er concreet uit kan zien.
Naast een theoriedeel bevat dit verslag een praktijkdeel, waarin de theorie gevisualiseerd is door te onderzoeken hoe het maken van keuzes door kinderen zichtbaar is in de praktijk.