Samenvatting

Burgers moeten nu vanuit het participatiemodel aan de (hoge) verwachtingen van de maatschappij voldoen en over een hoge mate van zelfsturing beschikken. Daar is echter niet iedere burger toe in staat. Voor kwetsbare mensen, zoals verwarde personen, is het in de complexe Nederlandse samenleving vaak moeilijk om hun leven stabiel te organiseren. De laatste jaren is het aantal overlast gevende incidenten in Nederland toegenomen. Ook in gemeente Y waarin organisatie X zich bevindt, is het aantal meldingen van mensen die verwarde gedragingen vertonen en/of een bedreiging vormen voor de openbare orde en veiligheid toegenomen. Aanleiding van dit onderzoek is dat het team van sociaal werkers van organisatie X wijk Z gemeente Y aangeeft dat zij signalen die wijzen op verward, gedrag niet altijd in een vroeg stadium oppakt. Daarnaast wordt er aangegeven dat er te weinig handvatten zijn om in een zo vroeg mogelijk stadium zicht te krijgen op deze signalen om zo escalatie van verward gedrag te voorkomen. In dit onderzoek wordt, op basis van tien semigestructureerde interviews gehouden met zeven sociaal werkers en drie verwarde personen binnen wijk Y, organisatie X, antwoord gegeven op de vraag: “Welke kennis, houding en vaardigheden hebben sociaal werkers binnen wijk Y, organisatie X nodig om in een zo vroeg mogelijk stadium zicht te krijgen op en ondersteuning te bieden aan verwarde personen?”
Uit onderzoek blijkt dat sociaal werkers op basis van een beleidskader van de organisatie moeten werken, waarin protocollen en signaallijsten zijn opgenomen. Er is sprake van een bepaalde mate van handelingsvrijheid. Zij moeten, om verwarde mensen zo snel mogelijk in beeld te krijgen, outreachend werken. Zij dienen in hun begeleiding de verwarde persoon en zijn sociaal netwerk centraal te stellen om zo maatwerk te kunnen bieden. Zij moeten kennis hebben van de oorzaken van het ontstaan van verwardheid en signalen die (kunnen) wijzen op verwardheid. Het is daarbij belangrijk om samen te werken met andere hulpverlenende instanties in de wijk om zo een verward persoon in gezamenlijkheid te kunnen begeleiden en niet uit het oog te verliezen (Aanjaagteam, 2016). Daarnaast moeten zij aansluiten bij en afstemmen op de eigen kracht en specifieke achtergronden van de verwarde persoon. De taak van de sociaal werkers is om een presente, onbevooroordeelde houding aan te nemen en transparant te werken vanuit echtheid en eerlijkheid. Dit om de doelgroep met respect te benaderen. Zij dienen oog te hebben voor de (emotionele) gevolgen van het verwarde gedrag voor de persoon zelf en zijn omgeving. Daarnaast moeten zij kennis en ervaring op doen om bewust algemene en specifieke methodes in te zetten ter ondersteuning van de begeleiding van verwarde personen.
Aan de hand van de conclusies zijn aanbevelingen geformuleerd voor de teamcoördinator en sociaal werkers van organisatie X.