Samenvatting

Jarenlang is er gedacht dat jongeren met een autismespectrumstoornis geen behoefte zouden hebben aan seksualiteit (Vlastuin, 2016). Inmiddels is echter aangetoond dat de meerderheid van de jongeren met autisme er niet alleen behoefte aan heeft aan seksualiteit, maar ook daadwerkelijk seksueel actief is (Dewinter, 2016). De autismespectrumstoornis heeft echter wel invloed op de seksuele gezondheid van de jongeren. Op de Beschermde Woonafdeling van ‘Stichting OOK Begeleiding’ wonen jongens met een autismespectrum stoornis in de leeftijd van 18 tot en met 26 jaar. Deze jongens lopen ook een seksuele ontwikkeling door en het is de taak van de begeleiding om de hen hierin voorlichting en begeleiding te geven (Vermeulen, 2005). ‘Stichting OOK Begeleiding’ is nog een jong bedrijf. Doordat de organisatie nog niet lang bestaat is het protocol omtrent seksualiteit nog in ontwikkeling.
In dit kwalitatieve onderzoek staat daarom de volgende hoofdvraag centraal: Hoe kunnen de begeleiders van ‘Stichting OOK Begeleiding’ effectief ondersteuning bieden op het gebied van seksuele gezondheid aan jongens met een autismespectrumstoornis met een gemiddelde intelligentie in de leeftijd 16 tot 26 jaar?
Het doel van het onderzoek is de begeleiders van OOK meer bekwaam maken in het effectief begeleiden en ondersteunen van jongens met een autismespectrumstoornis en een gemiddelde intelligentie in de leeftijd van 16 tot 26 jaar op het gebied van seksuele gezondheid. Aan het eind van dit onderzoek hebben de begeleiders van de woongroep handvaten hoe zij kunnen omgaan met onderwerp seksuele gezondheid bij de jongeren van Beschermd Wonen.
Om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden zijn er middels literatuur- en praktijkonderzoek deelvragen beantwoord. Het onderzoek is voornamelijk van kwalitatieve aard. Het eerste deel van het onderzoek bestaat uit een literatuuronderzoek. De informatie uit het literatuuronderzoek vormt de basis voor het praktijkonderzoek. Het praktijkonderzoek bestaat uit een focusgroep en een interview, daarnaast is er nog gebruik een kwantitatieve vragenlijst bij cliënten afgenomen.
In het onderzoek is naar voren gekomen dat preventieve ondersteuning omtrent de seksuele gezondheid van jongeren met autisme wenselijk is. Voorafgaand aan het bieden van begeleiding is het belangrijk om te weten welke informatie over seksualiteit een jongere al heeft verkregen en hoe hij deze heeft geïnterpreteerd. Dit is een startpunt voor de begeleiding. Door het bieden van psychoeducatie kan inzicht geboden worden in hun beperking. Deze informatie vormt het startpunt voor de begeleiding. Daarnaast kunnen situaties uit de praktijk besproken worden. Hierbij is het belangrijk om veel te herhalen, door te vragen, tijd te bieden om informatie te verwerken, te toetsen of de informatie juist geïnterpeteerd is en taalgebruik af te stemmen. Om auditieve informatie te ondersteunen kan er gebruikgemaakt worden van ondersteunende materialen zoals afbeeldingen, filmpjes, voorwerpen, werkbladen of het spelen van rollenspellen. Na afloop van een gesprek is het effectief om een verslag te schrijven voor de cliënt en voor de andere begeleiders. Zo kan terug gelezen worden wat er besproken is. Bij ‘Stichting OOK Begeleiding’ is het wenselijk om begeleiding omtrent de seksuele gezondheid individueel of in kleine groepen cliënten met hetzelfde niveau te bieden vanwege de grote verschillen tussen cliënten. Begeleiding omtrent de seksuele gezondheid is iets wat structureel terug zou dienen te komen in de begeleiding, ook wanneer een jongere niet seksueel actief is. De drempel om over het onderwerp te praten wordt zo verlaagd. Binnen ‘Stichting OOK Begeleiding’ zijn methodes en materialen beschikbaar ter ondersteuning van de begeleiding. Wanneer in kaart gebracht is wat er precies aanwezig is zou dit helpend kunnen zijn in de begeleiding.
Begeleiders van ‘Stichting OOK Begeleiding’ hebben kennis over autisme en kunnen deze koppelen aan de invloed die dit kan hebben op de seksuele gezondheid. Ze voelen zich op dit moment echter niet bekwaam genoeg om deze begeleiding structureel te kunnen bieden. Door het volgen van een cursus krijgen de begeleiders handvatten aangereikt om begeleiding te bieden omtrent seksuele gezondheid.