Samenvatting

"Samenvatting
In mijn onderzoek wil ik antwoord vinden op de vraag of coöperatieve werkvormen in tweetallen een passend instrument voor leerkrachten is om samenwerkingsvaardigheden van kinderen met autisme te verbeteren.
Ik wil de resultaten gebruiken in mijn praktijk en mijn collega's informeren over voor deze aanpak.

Leerkrachten vinden het moeilijk kinderen met autisme te laten samenwerken. In hoofdstuk 1 treft u de toelichting hierop aan.
In hoofdstuk 2 staat het verslag van mijn theoretisch onderzoek. Ik leg een relatie met de drie verklarende theorieën van Baron-Cohen, Frith en Ozonoff, over autisme en de onderzoeksvraag. Ook wordt ingegaan op Coöperatief leren en de relatie met mijn onderzoeksvraag. Namelijk het kenmerkende van didactische structuren en de voordelen van didactisch leerstrategieën in relatie met kinderen met autisme. Verder ook of coöperatieve werkvormen kunnen bijdragen tot inclusief onderwijs.
In hoofdstuk 3 is de aanpak van het onderzoek beschreven. De onderzoeksvraag komt voort uit vragen uit de praktijk. Het onderzoek is een kwalitatief onderzoek en een (quasi)experiment.
Hierbij zijn vier leerkrachten en vier leerlingen met autisme betrokken. Vier leerkrachten hebben ieder bij een leerling met autisme coöperatieve werkvormen in tweetallen toegepast. Deze leerlingen zitten in groep 6 en 7 van verschillende basisscholen. Om inzicht te krijgen in de begin en de eindsituatie hebben de leerkrachten een vragenlijst en een signaleringslijst ingevuld aan het begin en aan het eind van het traject. De leerlingen hebben een zelfreflectie gedaan. Zij hebben een leerlinglijst en een 10-punt schaal over plezier in samenwerken ingevuld. Voor mijn observaties heb ik dezelfde signaleringslijst gebruikt als de leerkrachten.
Hoofdstuk 4 geeft de beschrijving van de data-analyse en de resultaten daarvan weer.
Hierbij wordt een beeld gegeven van de veranderingen bij leerkrachten en bij leerlingen m.b.t. de ontwikkeling van de sociale vaardigheden. Het blijkt dat er vaker coöperatieve werkvormen worden gedaan en dat deze door zowel leerkrachten als kinderen met en zonder autisme als positief worden ervaren.
In hoofdstuk 5 heb ik conclusies getrokken in relatie tot de theorie uit hoofdstuk 2.
Het blijkt dat Coöperatieve werkvormen in tweetallen (veelal) een passend instrument is voor leerkrachten om de samenwerkingsvaardigheden van kinderen met autisme te verbeteren. Leerkrachten zijn van mening dat kinderen actiever zijn en meer leren. Leerkrachten merken op dat kinderen met autisme goed kunnen deelnemen aan deze activiteiten en meer betrokken zijn. Zij kunnen hierdoor gewoon meedoen en dit heeft een positief effect op de acceptatie door medeleerlingen. Het blijkt dat kinderen meer plezier hebben gekregen in het samenwerken. Bijzondere omstandigheden die een negatief effect hebben op het emotioneel welbevinden van het kind kunnen een reden zijn waarom het kind stagneert of terugvalt in zijn/haar ontwikkeling. De leerkrachten willen deze ervaring delen met hun collega's. N.a.v. mijn ervaringen en inzichten geef ik in dit hoofdstuk aanbevelingen bij de invoering van coöperatieve werkvormen in tweetallen bij kinderen met autisme. De belangrijkste zijn :
- Laat de leerling gedurende een langere periode met dezelfde leerling samenwerken.
- Préteaching, gericht op oefenen met een leerling in rustige setting, voorafgaand aan het werken in coöperatieve werkvormen in de klas.
- Gebruik van een T-schema om bv. het begrip "luisteren" te visualiseren.

In hoofdstuk 6 kijk ik terug op het proces van schrijven en het proces van begeleiden van de invoering.
Dit proces van begeleiden van de invoering heb ik als erg plezierig en motiverend ervaren. De bereidwilligheid en medewerking van de leerkrachten waren hier debet aan. De meest waardevolle opbrengst voor mij is, dat de respondenten het samen werken aan deze verandering als een positieve bijdrage hebben ervaren.
De ervaring met dit onderzoek is voor mij een reden om coöperatieve werkvormen in tweetallen aan te bevelen bij collega's en in de begeleiding toe te passen.


"