Samenvatting

Binnen dit onderzoek wordt antwoord gegeven op de vraag of een gespecialiseerde logopedist door middel van een specifiek scholingstraject invloed kan uitoefenen op het huidige aanbod fonemisch bewustzijn activiteiten van leerkrachten, zodat de leerkrachten een zelfde aanbod en werkwijze gaan hanteren en hun activiteiten beter gaan afstemmen op de leerbehoeftes van hun (risico)leerlingen. Vanuit de literatuur wordt het begrip fonemisch bewustzijn uitgebreid behandeld. Ook wordt beschreven waaraan een goed aanbod aan activiteiten op het gebied van fonemisch bewustzijn moet voldoen. Omdat er als interventie voor een scholingstraject is gekozen om eventuele veranderingen in het handelen van leerkrachten te bewerkstelligen, is er ook literatuur bestudeerd over veranderingsprocessen, taalbeleid en trainersvaardigheden. Het praktische gedeelte bestaat uit een combinatie van een programma-evaluatie en een ontwerpgericht onderzoek. Het onderzoek is in januari 2012 gestart met het in kaart brengen van het aanbod fonemisch bewustzijn activiteiten van de leerkrachten, het in kaart brengen van de huidige populatie groep-2-kinderen en het inventariseren van de leerwensen van de leerkrachten op het gebied van fonemisch bewustzijn activiteiten. Met behulp van de uitkomsten van de programma-evaluatie is er een specifiek scholingstraject ontworpen. Aan het scholingstraject, dat van februari 2012 tot april 2012 liep, hebben vier leerkrachten deelgenomen. Binnen het scholingstraject is er aandacht besteed aan het vergroten van de kennis over fonemisch bewustzijn, het bewust worden van het belang van een goed aanbod, het bewust worden van het huidige aanbod fonemisch bewustzijn en het aanreiken van interventies ter verbetering van het aanbod fonemisch bewustzijn activiteiten aan de totale klas en aan de risicoleerlingen in het bijzonder. Daarnaast is er met de leerkrachten een specifieke leerlijn gekozen. Deze leerlijn is omgezet in een jaarplanning om het aanbod fonemisch bewustzijn activiteiten gedurende het volgende schooljaar groep-1-2-breed te kunnen stroomlijnen. In april 2012 is het effect van het scholingstraject op het handelen van de leerkracht in kaart gebracht met behulp van observaties in de klas en een evaluatieformulier voor de leerkrachten. Uit de resultaten blijkt, dat de leerkrachten zich door het scholingstraject veel bewuster zijn geworden van het belang van fonemisch bewustzijn activiteiten in groep 1-2. Daarnaast proberen zij ook een aantal behandelde aspecten toe te passen in hun dagelijkse werk. Uit de resultaten van de leerlingen op de toets Beginnende Geletterdheid is helaas niet vast te stellen of de geboekte vooruitgang van de risicoleerlingen toe te schrijven is aan de aanpassingen in het aanbod van de leerkrachten