Samenvatting

"Leerkrachten hebben een grote invloed op de leerlingen in hun klas, onder andere op het welbevinden van hun leerlingen. We kunnen vaak nog na jaren het 'gevoel' naar boven halen dat je bij een leerkracht had.
Uit het recente onderzoek: Klimaatverandering in de klas (2010), van de onderwijskundige Mieke Brekelmans, is onlangs gebleken dat 'in klassen waar leerlingen bij hun docenten meer invloed en nabijheid ervaren de cognitieve leeropbrengsten hoger zijn'. In het onderzoek geeft Brekelmans in een interpersoonlijke cirkel de gewenste positie van de docent-leerling relatie aan: 'Een docent met behoorlijk wat invloed, gecombineerd met een grote mate van nabijheid'. Deze gewenste positie is ook terug te vinden in de bekwaamheidseis interpersoonlijk competent van de wet BIO : 'Een leraar die interpersoonlijk competent is, geeft op een goede manier leiding. Zo'n leraar schept een vriendelijke en coöperatieve sfeer en brengt een open communicatie tot stand' (2004).

In dit onderzoek ga ik op zoek naar de keuzes die leerkrachten maken tijdens de interactie met hoogbegaafde leerlingen. Maken ze deze keuzes bewust? Welke kwaliteiten zetten ze daarbij in? Daarnaast staat de vraag centraal: Waarop baseren leerkrachten de keuzes die ze maken tijdens het interactieproces met hoogbegaafde kinderen?

Om antwoord te krijgen op deze vragen wordt er in dit onderzoek gekeken naar de constructen van de leerkrachten. Dit wordt gedaan door middel van 'kernreflectie', ontwikkeld door Fred Korthagen (2001). Tijdens kernreflectie wordt er gereflecteerd over zes lagen. De lagen zijn van buiten naar binnen opgebouwd, vandaar dat dit ook wel het 'ui-model' wordt genoemd. De meerwaarde van het reflecteren volgens dit model, is dat je op deze manier komt tot de kern: Betrokkenheid.

Tijdens dit onderzoek is gebleken dat leerkrachten erg positief reageren op 'kernreflectie'. De tijd nemen om na te denken over je eigen kwaliteiten maakte in leerkrachten veel los.
Tussen de werkelijke omgang met hoogbegaafde kinderen en de kwaliteiten waarvan leerkrachten aangeven in bezit te zijn, zit een verschil. Een discrepantie. Dit zou kunnen betekenen dat leerkrachten nog niet al hun kwaliteiten bewust inzetten.
Door de kwaliteiten van de leerkrachten volgens de wet BIO in een bekwaamheidsdossier te plaatsen, kan er op een systematische manier aan de interpersoonlijke competenties van de leerkracht worden gewerkt. Daardoor kan er, voor de hoogbegaafde leerling wellicht nog meer uit de interactie worden gehaald.

"