Samenvatting

Als afstudeerproject heb ik ervoor gekozen om mijn onderzoek uit te voeren binnen Behandelcentrum De Waarden te Nijmegen, afdeling 3. De Waarden is een centrum voor jeugdzorg, onderzoek en onderwijs in de regio's Nijmegen en Rivierenland. De Waarden biedt hulp aan kinderen en jongeren van 0 tot 23 jaar en hun ouders wanneer zij te maken hebben met problemen rondom de opvoeding en ontwikkeling van de jeugdige.

Binnen De Waarden hebben we veel te maken met ouders en kinderen met een andere culturele achtergrond. Deze ouders en kinderen hebben allerlei cultuurgebonden gebruiken.
Deze cultuurverschillen leverden nogal eens problemen op bij de omgang tussen de pedagogisch medewerkers en de ouders met een andere culturele achtergrond. Vanuit dit probleem heb ik de volgende hulpvraag opgesteld:
Hoe kunnen de pedagogisch medewerkers van de behandelgroepen binnen 'De Waarden' beter omgaan met het gedrag dat gebaseerd is op culturele verschillen waarmee zij te maken krijgen binnen de instelling?

Tijdens het literatuuronderzoek ben ik eerst op zoek gegaan welke culturen terug te vinden zijn binnen de afdeling. Nadat ik dit in kaart gebracht had heb ik me verdiept in de culturele verschillen rondom waarden, normen en opvoeding. Ik ben tot de conclusie gekomen dat er zoveel kinderen van verschillende culturen binnen de afdeling verblijven dat het lastig is om al deze culturen in kaart te brengen. Daarnaast kwam ik tot de conclusie dat kennis over culturen vaak erg stereotyperend werkt. Natuurlijk is het belangrijk om als hulpverlener de grote lijnen zoals het geloof, de waarden en normen van verscheidene culturen te weten zodat de hulpverlener een idee heeft volgens welke waarden en normen de cliënt leeft maar men moet zich vooral richten op de communicatie.

In mijn onderzoek ben ik aan de slag gegaan met het TOPOI model wat prima lijkt aan te sluiten bij de hulpvraag van de pedagogisch medewerkers. Het TOPOI- model is een gespreksmodel wat zich richt op interculturele communicatie. Het model helpt om cultuurverschillen op te merken en hier mee om te gaan.
Ook geeft dit model iedereen de gelegenheid zichzelf te presenteren. Dit voorkomt vooroordelen en stereotyperingen. Het model kan door de hulpverlener ingezet worden wanneer de communicatie met de cliënt niet optimaal verloopt. Een eenvoudige interventie kan ervoor zorgen dat de communicatie prettiger zal verlopen, voor zowel de cliënt als de hulpverlener.

Door middel van een kwantitatief onderzoek in de vorm van een vragenlijst met gesloten vragen heb ik de behoeften en knelpunten van de pedagogisch medewerkers rondom de omgang met ouders en kinderen met een andere culturele achtergrond onderzocht. Ik kan hieruit concluderen dat vrijwel alle pedagogisch medewerkers regelmatig problemen ervaren bij de omgang met ouders met een andere culturele achtergrond. Vooral taal, verschillende waarden en normen en het maken van afspraken veroorzaken de grootste problemen. De pedagogisch medewerkers hebben aangegeven dat zij behoefte hebben aan kennis over verschillende culturen en communicatievaardigheden om beter met deze doelgroep om te kunnen gaan.



Naar aanleiding van het literatuur- en praktijkonderzoek met betrekking tot de omgang met mensen met een andere culturele achtergrond, ben ik tot de volgende aanbevelingen gekomen;

* Bijscholing over de verschillende culturen met hun waarden en normen, rituelen en gebruiken. Deze informatie moet vooral gericht zijn op de manier van opvoeding en omgang met anderen. Ik adviseer een informatiemap over verschillende culturen en een werkgroep rondom 'interculturalisatie' die het onderwerp 'omgaan met verschillende culturen' actueel houdt binnen de instelling.
* Bijscholing met betrekking tot de communicatie tussen de hulpverlener en ouders/ kinderen met een andere culturele achtergrond.
* Een methodiek die kan bijdragen aan een betere manier van omgang met ouders en -kinderen met een andere culturele achtergrond. Ik wil hiervoor het TOPOI- model adviseren wat zich richt op interculturele communicatie.