Samenvatting

Motivatie is van belang voor een succesvol leerproces van een leerling (Evenhuis, 2015). Motivatie lijkt een factor te zijn bij de leerling waar je als mentor geen vat op lijkt te hebben (Onderwijs Inspectie, 2019). Leerlingen zijn van nature gericht op ontwikkeling (Bors en Stevens, 2018), maar laten deze gerichtheid niet altijd zien. Leerlingen waarbij deze gerichtheid niet zichtbaar is vertonen vaak uitstel- en ongeïnteresseerd gedrag (Minnaert en Odenthal, 2019). Mentoren zijn vaak de eerstelijns begeleider van een leerling in de school. Zij kijken van een afstand met de leerling naar het leerproces. Mentoren overzien de gevolgen van dit ongemotiveerde gedrag ten opzichte van school, willen dat graag anders zien maar lopen vast in de begeleiding van de leerling. Ze lijken handelingsverlegen te zijn. Vanuit de theorie zijn er diverse benaderingen van motivatie. Kernbegrippen zijn zelfregulatie (Lens en Vansteenkiste, 2012), metacognitie (Zimmerman, 2012) en de psychologische basisbehoeften van de leerling (Deci en Ryan, 2017). Reflectie (Kostons, Donker en Opdenakker, 2014) en het aansluiten bij de leerling door oplossingsgericht te werken (Visser, 2010) zijn belangrijk in de begeleiding van de leerling.

Mentoren schalen zichzelf in op de grens van onvoldoende/ voldoende wat betreft hun gevoel van bekwaamheid in het begeleiden van leerlingen met ongemotiveerd gedrag. Dit is van invloed op het leerproces van de leerling (Simons, 2008). Het versterken van het gevoel van bekwaamheid van de mentor zou een positief effect kunnen hebben op de leerling. Daardoor ontstond de volgende onderzoeksvraag:

In hoeverre draagt een coachtraject bij aan versterking van het gevoel van bekwaamheid van de mentor in de begeleiding van een mentorleerling met ongemotiveerd gedrag?

Mentoren, die hebben meegewerkt aan dit onderzoek, hebben een coachtraject, individueel en gezamenlijk, doorlopen met betrekking tot hun begeleiding die zij bieden aan de leerling. In dit traject is bekeken welke interventies bevorderend zijn voor het gevoel van bekwaamheid. Een reflectiegesprek met behulp van het ui-model (Korthagen en Nuijten, 2016) en coachgesprekken bleken het meest positief van invloed te zijn. Het coachtraject had tot effect dat de mentor zich bewust werd van zichzelf en de leerling centraal stelde. Succesfactoren in het coachtraject van de mentoren zijn de aansluiting bij de psychologische basisbehoeften van de mentoren en aandacht voor dubbelslagleren. Dubbelslagleren wil zeggen leren op basis van inzichten (Ruijters, 2015) met betrekking tot de lagen onder het gedrag