Samenvatting

Dit ontwerponderzoek is gericht op het beschrijven van de functie van de Stilteruimte bij het voorkomen of verminderen van overprikkeling bij kinderen met een leer- en/of gedrags- en/of psychiatrische stoornis. Ik ga op zoek naar antwoorden op de volgende deelvragen; voor wie, wanneer en hoe zetten we de Stilteruimte in?

SO het Poortje (cluster 4) en SO de Vijverhofschool (cluster 3) zullen in januari 2012 in Talentencampus Venlo de zone gaan bezetten waarin elk lokaal is voorzien van een Stilteruimte.

Een groot deel van onze cluster 3 en 4 leerlingen heeft een anders lopende prikkelverwerking die voor werk- en gedragsproblemen kunnen zorgen( Bogdashina,2004). Rust, aandacht en concentratie zijn belangrijke voorwaarden om tot leren te komen (Dolfsma-Troost en Algra, 2008. Overprikkeling op cognitief en sociaalemotioneel niveau belemmeren deze voorwaarden. De Stilteruimte is onderdeel van een aantal middelen, die ingezet kan worden om bij onze leerlingen overprikkeling te voorkomen of te verminderen.
Ik heb vragenlijsten afgenomen bij 22 collega's en 29 leerlingen. In de vragenlijsten heb ik met het theoretisch kader als basis, per deelvraag, stellingen geformuleerd. De vragenlijsten heb ik na teruggave geanalyseerd door per vraag een staafdiagram weer te geven waarin de antwoorden van de ondervraagden in procenten worden weergegeven. De data-analyse is vervolgens in een focusgroep van 6 collega's besproken. De focusgroep diende als discussie- en besluitvormingsgroep. Besluiten heb ik vastgelegd in de notitie Stilteruimte 12-04-2011 (bijlage 5).
De kern van de notitie Stilteruimte is dat deze ruimte preventief ingezet zal worden bij werkhouding en gedragsproblemen. Wanneer er onvoldoende middelen in de groepssituatie geboden kunnen worden komt de Stilteruimte in beeld met als doel dat de leerling na een relatief korte tijd weer deel kan nemen aan het groepsproces. In de focusgroep kwam ter sprake dat per leerling en/of situatie er verschil zal zijn in de mate waarin de leerling of de leerkracht de regie over het gebruik van de Stilteruimte neemt. Vanwege de diversiteit van leerlingen en/of samenstelling van basisgroepen moesten er in de notitie Stilteruimte differentiatiemogelijkheden opgenomen worden.
De medewerker blijft dus een belangrijke rol spelen door juist wel of niet de regie los te (durven) laten. Na een proefperiode van 6 weken zullen we vanuit praktijkervaring de ontwerpeisen die mijn onderzoek heeft opgeleverd evalueren en waar nodig bijstellen.

De visie en de houding van medewerkers is belangrijk bij het gebruik van onze toekomstige Stilteruimtes. Uit mijn onderzoek blijkt dat er tegenstellingen zijn in het uitdragen en interpreteren van onze visie. Punten zoals vertrouwen hebben in het maken van keuzes en beslissingen door de leerling zelf en wie de regisseur over het leerproces van de leerling is leiden tot discussie en overdenking. Dit zijn belangrijke ontwerpeisen van de Talentencampus en dus ook van de Stilteruimte. Is de visie en houding van de medewerkers voldoende aanwezig om de ontwerpeisen van de Stilteruimte in de praktijk te brengen?

Een volgend belangrijk punt van mijn ontwerp is dat er na het gebruik van de Stilteruimte een kort gesprek met de leerling plaatsvindt. De hoop is dat door deze leermomenten de leerling zich vaardigheden eigen maakt om ook buiten de Stilteruimte overprikkeling te voorkomen of te verminderen waardoor de Stilteruimte zichzelf op den duur overbodig maakt. Om meer zicht te krijgen op hoe we deze gesprekken het beste vorm kunnen geven adviseer ik een scholingstraject binnen het team aan.
Ik verwacht dat de Stilteruimte bijdraagt aan een veilig onderwijsklimaat waardoor o.a. het gebruik van de time-outruimte vermindert, dus…………………….
Stilte voorkomt storm!