Samenvatting

In dit onderzoek hebben wij onderzocht hoe de methode Veilig Leren Lezen zo optimaal mogelijk werkbaar is binnen ons onderwijsconcept (zie onderwerp). Daarnaast hebben wij een methodiek ontwikkeld, die aansluit bij de methode Veilig Leren Lezen. De methodiek draagt zorgt voor het extra remediëren en inslijpen van letter en woordkennis, die de methode Veilig Leren Lezen van de leerlingen vraagt. Als eerste hebben wij verschillende scholen bezocht. Dit om een beeld te krijgen hoe er op andere scholen taal- en leesonderwijs wordt gegeven in groep 3. Ook hebben wij interviews afgenomen bij de leerkrachten van groep 3. Dit om een beeld te krijgen van hun visie op taal- leesonderwijs en de leesvoorwaarden in groep 3. Wij hebben een aantal bronnen benaderd die ons advies hebben gegeven over geschikte literatuur die betrekking heeft op het thema "leren lezen met autisme". De hoeveelheid literatuur was beperkt. Dit omdat het onderwerp nogal specifiek is. De literatuur die we er wel was, is zeer zinvol geweest om als theoretische basis te gebruiken voor ons onderzoek. Na het bezoeken van verschillende scholen, afnemen van de interviews en het bestuderen van de theorie kreeg ons onderzoek steeds meer vorm.
Zo concludeerden we dat er al veel belangrijke aspecten voor het leren lezen met autisme aanwezig zijn in de methode Veilig Leren Lezen. De methode zelf is gestructureerd en heeft een heldere opbouw. Maar wat te doen als een leerling blijft uitvallen op letter- en woordkennis en de methode niet voldoende middelen en materialen bevat om te automatiseren? Helaas is dit bij veel leerlingen met autisme het geval. Daarvoor hebben wij ons project "Leeskanjers" ontwikkeld. "Leeskanjers" is een methodiek voor het inoefenen en automatiseren van letters en klanken. Ook wordt het woordbeeld vergroot. Zo leren de leerlingen dat "geit" niet alleen het grijze getekende plaatje is dat bij de methode hoort maar dat er veel meer verschillende soorten geiten bestaan. De leerlingen leren de koppeling maken van het abstracte letters en woorden lezen, naar het hier en nu. Voor leerlingen zonder autisme is het leren lezen vaak al moeilijk. Voor leerlingen met autisme is dit extra moeilijk. Zo hebben zij bijvoorbeeld veel moeite met het ontdekken van de samenhang. Bij het leren lezen is het belangrijk dat de leerlingen ervaren dat de losse letters woorden vormen en dat dit een betekenisvol geheel is. De intrinsieke motivatie ontbreekt vaak bij leerlingen met autisme, ze leggen geen logische en spontane verbanden. Deze vaardigheden zijn juist bij het leren lezen van groot belang. De methodiek kan naast iedere leesmethode ingezet worden. "Leeskanjers" volgt niet de taal- leesmethode, maar zet in op uitval in de ontwikkeling van het leren lezen van het kind. Belangrijke aspecten waar wij rekening mee hebben gehouden tijdens het ontwikkelen van de methodiek is dat de leerlingen zich weer competent gaan voelen. Leerlingen met autisme en taal- leesproblemen hebben vaak al een grote variëteit van remediëringsmaterialen aangeboden gekregen. Dit zijn vaak niet de materialen die aansluiten bij de hulpvraag van deze specifieke doelgroep. De leerlingen, zo ook de leerlingen waar wij "Leeskanjers" mee hebben getest, hebben veel negatieve ervaringen met betrekking tot het leren lezen. Voordat we "Leeskanjers" in de praktijk getest hebben ging er een belangrijk proces aan vooraf. "Leeskanjers" moest hoe dan ook voor onze leerlingen een succes worden. Juist zij verdienen het om succeservaringen op te doen en trots op zichzelf te kunnen zijn. Na het afnemen van de nulmeting zijn we gestart met het invoeren van het project "Leeskanjers". De leerlingen moesten wennen aan de manier van werken maar raakten al snel enthousiast. Om de twee weken evalueerden de leerlingen hun eigen geboekte resultaten. Elke keer weer zijn ze zelf tot de conclusie gekomen dat ze vooruit zijn gegaan. Natuurlijk hebben we deze successen groots gevierd met bijvoorbeeld cakejes bakken of een presentatie van de resultaten aan de klas. De leerlingen, en wij natuurlijk ook, waren trots en beseften dat ook zij konden leren lezen. Ze voelden zich competent. Missie geslaagd! Een mooie, ook zeker belangrijke, bijkomstigheid is dat ook de toetsresultaten omhoog zijn gegaan. De zes leerlingen die deel hebben genomen aan "Leeskanjers" zijn relatief meer vooruit gegaan dan de drie andere leerlingen met het zelfde aanvangsniveau.