Samenvatting

VMBO samen sterk door samenwerk? In hoofdstuk twee wordt de aanleiding tot de vraagstelling beschreven. De vraagstelling ontstaat na het bijwonen van 3 studiedagen. Tijdens de eerste twee studiedagen richten docenten en leerlingen van de sector Techniek van het VMBO en het MBO zich op de toekomst van de nieuw te realiseren afdeling Maintenance binnen de sector. Het blijkt dat docenten en studenten van het VMBO en het MBO samenwerking tussen studenten willen stimuleren en het als ideaal zien dat studenten gebruik leren maken van elkaars kwaliteiten en docenten daarmee leren omgaan. Ook de studiedag "leerling bij de les" levert een bijdrage aan het ontwikkelen van de onderzoeksvraag. Binnen het team wordt onderzocht in hoeverre het team tegemoet kan komen aan speciale behoeften van leerlingen. De twee vragen die tijdens de studiedagen worden geformuleerd werden gecombineerd en de onderzoeksvraag is ontstaan: Wat is nodig om coöperatief leren in de sector Techniek van het VMBO college tijdens praktijk- en theorielessen in te voeren zodat álle leerlingen kunnen participeren? In hoofdstuk drie volgt de verantwoording van de vraagstelling. De vraag wordt per onderdeel beschreven en uitgelegd. Coöperatief leren is de bewuste samenwerking van goede en minder goede leerlingen waarbij leerlingen van elkaar leren in cognitief en sociaal opzicht. Het VMBO is een school die ondergebracht is op verschillende locaties waarvan de sector Techniek er een is. Op dit VMBO wil men in de toekomst omschrijven wat iedere leerling nodig heeft om optimaal onderwijs te volgen. In hoofdstuk vier wordt de theoretische achtergrond van coöperatief leren beschreven. Begonnen wordt met het beschrijven van de Sociaal constructivistische leertheorie die ten grondslag ligt aan coöperatief leren. Deze leertheorie gaat ervan uit dat leren een interactief, constructief en cumulatief proces is. Men leert door het verwerken van het geleerde. Ook Marzano(2010) heeft leren bestudeerd en ontdekte onder andere dat coöperatief leren een onderwijsvorm is die naast bijvoorbeeld huiswerk maken, samenvatten en het identificeren van overeenkomsten effectief is gebleken. Inclusief onderwijs bevordert coöperatief leren. Het creëert de voorwaarden die nodig zijn zoals een goed pedagogisch klimaat en het toepassen van uniforme regels en sancties bij overtreden van de regels. In de theorie wordt coöperatief leren beschreven als een samenwerkingsvorm waarbij sterke en zwakke leerlingen leren van elkaar. Tijdens coöperatief leren moet aandacht worden besteed aan teams, bij voorkeur heterogeen, management van de lessen die andere vaardigheden eist van de docent, de wil en de vaardigheid van de leerlingen om samen te werken, de basisprincipes volgens Veenman(2001) en verschillende structuren. Ook leerlingen met speciale onderwijsbehoeften zoals ADHD, dyslexie en autisme kunnen profiteren van coöperatief leren mits medeleerlingen goed worden voorbereid en de docent in de lesvoorbereiding, tijdens de les en tijdens de lesevaluatie rekening houdt met deze leerlingen en hun behoeften. Oplossingsgericht werken met leerlingen met een speciale onderwijsbehoefte zorgt ervoor dat deze leerlingen zich zelf verantwoordelijk voelen voor de planning van hun studie. Hoofdstuk 5 beschrijft de doelgroep, de docenten van de sector Techniek en de deelvragen die nodig zijn om de onderzoeksvraag te beantwoorden. De onderzoeksvraag wordt verdeeld in drie deelvragen die samen de onderzoeksvraag moeten beantwoorden. Onderzocht wordt wat nodig is om coöperatief leren in te kunnen voeren, in hoeverre dit aanwezig is bij de sector Techniek van het VMBO en wat er verder nodig is. Om het eerste deel van de vraag te beantwoorden, wordt gebruik gemaakt van beschikbare literatuur over coöperatief leren, een observatie van een docent van het primair onderwijs en een interview met de IB'er van het primair. Het tweede en derde deel van de vraag wordt beantwoord door gebruik te maken van een vragenlijst ingevuld door de docenten van het VMBO, de observatie van een theorie- en een praktijkdocent van het VMBO en een interview met de onderwijskundige van het VMBO. Bij alle instrumenten wordt steeds op het niveau van het materiaal, de docent, de leerling en het docententeam onderzocht. Hoofdstuk 6 beantwoordt de onderzoeksvraag en geeft tevens een aanbeveling. Binnen lokalen moet er voldoende materiaal zijn waar alle leerlingen bij kunnen. Het lokaal bij voorkeur uitrusten met een activboard en een bord en/of een klok. De leerkracht moet zijn klassenmanagement in orde hebben en zorgen voor een goed pedagogisch klimaat. Bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie dient de leerkracht rekening te houden met de behoeften van alle leerlingen. Leerlingen moeten kunnen samenwerken en sociale vaardigheden moeten worden aangeleerd. Binnen het team moet klassenmanagement en pedagogisch klimaat van gelijk hoog niveau zijn. Momenteel voldoet de sector Techniek niet aan alle voorwaarden. Aanbeveling is om coöperatief leren als pilot in te voeren op de afdeling Reclame-Schilderen van de sector Techniek en binnen deze afdeling ervoor te zorgen dat aan alle voorwaarden wordt voldaan. Docenten van deze afdelingen hebben ervaring met handelings- en oplossingsgericht werken en hebben in het schooljaar 2010-2011 inclusief onderwijs als pilot ingevoerd zodat deze afdeling beter tegemoet komt aan de voorwaarden