Samenvatting

In Nederland is er in de zorg de laatste jaren veel veranderd. In Nederland heeft de participatiesamenleving zijn intrede gedaan en heeft er een kanteling plaatsgevonden vanwege de invoering van de WMO 2015. De rol van de professional is veranderd, omdat de cliënt nu in zijn eigen kracht gezet moet worden met behulp van het sociale netwerk. De indicatie voor beschermd wonen is veranderd, wat zorgt voor een complexere doelgroep. Bij beschermd wonen wordt er steeds vaker gesproken over een dubbele diagnose bij de cliënt. De doelgroep autisme wordt steeds bekender, omdat er steeds meer literatuurstudie naar wordt gedaan. Een thema, dat hierbij steeds naar voren komt, is autisme en verslaving. Bij de doelgroep is er steeds vaker sprake van verslavingsproblematiek. Onderzoek naar autisme en verslavingsproblematieken heeft helaas nog niet veel plaatsgevonden. Dit zorgt ervoor dat professionals zoekende zijn naar een passende werkwijze, die aansluit bij de gevraagde problematieken. Het doel van dit onderzoek is kennis te verzamelen over wat een complexe zorgbegeleider binnen beschermd wonen nodig heeft. Om dit te bereiken, is de volgende onderzoeksvraag opgesteld: Hoe kunnen begeleiders binnen een beschermde woonvorm volwassen cliënten met normaal begaafd autisme en bijkomende verslavingsproblematieken begeleiden naar meer zelfredzaamheid?
Om antwoord te kunnen geven op die onderzoeksvraag, wordt er een kwalitatief onderzoek uitgevoerd. Binnen instelling X zijn er verschillende interviews afgenomen bij complexe zorgbegeleiders, cliënten en een ervaringsdeskundige. De bevindingen, die voortkomen uit de interviews worden vergeleken met de beschreven literatuurstudie uit het theoretische kader. Uit de interviews komt naar voren, dat autisme en verslavingsproblematieken een actueel thema is. De complexe zorgbegeleiders bezitten op dit moment niet voldoende kennis over de verslavingsproblematieken. Uit de resultaten blijkt, dat begeleiders zoekende zijn naar een passende werkwijze, die aansluit bij de gevraagde problematiek. Op dit moment ervaren begeleiders dat ze niet voldoende kennis bezitten over de combinatie verslaving en autisme. In de literatuur komt er naar voren, dat er op dit moment nog niet voldoende onderzoek is gedaan naar passende methodieken voor de doelgroep autisme en verslaving.
Uit de conclusie blijkt dat er behoefte is aan voorlichting, cursus en trainingen voor de begeleiders en het sociale netwerk. Ook willen de begeleiders kortere lijnen met expertises in de wijk. De reden hiervoor is, dat er bij een vermoeden van een verslaving sneller gehandeld kan worden. De begeleiders hebben samenwerking nodig met het sociale netwerk, gemeente en de verslavingszorg om een helder verwachtingspatroon naar elkaar te hebben. Ook zullen ze een eenduidig doel moeten hebben, zodat er een balans ontstaat in de samenwerking. Als er een balans gevonden is tussen de betrokken partijen, dan pas kan een begeleider zich gaan richten op de groei naar zelfredzaamheid van een cliënt. Op basis van de resultaten en conclusie wordt aanbevolen om scholing aan begeleiders aan te bieden voor basiskennis over de verslaving. Wat is een verslaving, wat doet dit precies met het lichaam en de hersenen en wat zijn behandelmogelijkheden? Daarnaast wordt psycho-educatie geadviseerd voor het netwerk, zodat zij kennis gaan bezitten over de verslavingsproblematieken. Een tweede aanbeveling is, dat begeleiders outreachend moeten gaan werken om korte lijnen met expertisecentra op te bouwen en onderhouden. Als laatste wordt er een aanbeveling gedaan om vervolg onderzoek te doen naar autisme en verslavingsproblematieken voor een grotere doelgroep.