Samenvatting

Abstract. Over de complexiteit van emotie en provocatie waarmee ervaren en startende leerkrachten te maken krijgen en hoe ze doorbijten in hun initiële vocatie om les te geven binnen een veranderende educatieve werkomgeving, is weinig bekend (Day & Gu, 2009). Terwijl ervaring en kennis van de leerkracht een toonaangevend deel is van onderwijs maken. Het is belangrijk voldoende aandacht te besteden aan deze ervaren en startende leerkrachten om ze te behouden, zodat deze de steeds veranderende educatieve context overstijgen en hun groeiende kennis binnen de scholengemeenschap behouden blijft (Ben-Peretz, 2009 ; De Beul, 2020). Dit onderzoek wil bijgevolg nagaan welke ervaring en kennis de respondent (ervaren leerkrachten) bezit om startende collega’s en zichzelf te voorzien van ondersteuningsinterventies die autonomie versterkend zijn en zo leiden tot eigenaarschap en een stimulerende werkomgeving. Eén Hoofdvraag en vier deelvragen, ingedeeld volgens de GRROW-methode (Clement, 2015), staan centraal. De respondenten worden in het onderzoek oplossingsgericht begeleid en vanuit ‘echt’ actief luisteren. Hiermee tracht de onderzoeker haar collega’s als team concreet te helpen zoeken, binnen hun eigen krachtbronnen, naar gedragen ondersteuningsinterventies voor startende leerkrachten. Vijf vrijwillige respondenten zijn geselecteerd volgens dienstanciënniteit. De resultaten zijn bekomen door een kwantitatieve vragenlijst en een kwalitatief diepte-interview, die verduidelijking bieden over gekende en gebruikte ondersteuningsvormen. In de analyse is gezocht naar overeenkomsten en belangrijke verschillen. Uit het onderzoek blijkt dat de uitdaging om een startende leerkracht succesvol en duurzaam te onboarden zich bevindt op vlak van beleid, met name een breder personeelsbeleid. De term ‘onboarden’, zoals hier in dit onderzoek gebruikt, komt uit de bedrijfssector waar men een werknemer ondersteund bij aanvang en ook gedurende zijn loopbaan. In de literatuurstudie leest men dat inrichten van onderwijs op vele vlakken van bovenaf gestuurd is. Directies en leerkrachten hebben niet altijd inspraak. Een voorbeeld is het TADD -systeem dat behoud van startende leerkrachten belemmerd. Een voorbeeld uit de onderzoeksschool wijst uit dat er geen specifieke functie aanwezig is, waar een aanvangsbegeleider met juiste competenties kan/mag handelen. Directies hebben niet altijd de nodige professionalisering die gepaard gaat met onboarding of missen de tijd ervoor. Collega’s die beschikken over deze kennis en ervaring kunnen deze niet toepassen door gebrek aan uren. Dit onderzoek geeft als resultaat vier ondersteuningsinterventies die aangeboden kunnen worden aan de startende leerkracht. Ze willen zo startende leerkrachten ondersteunen binnen hun mogelijkheden. Dit onderzoek geeft eveneens als resultaat dat er samen gewerkt moet worden met het beleid om het resultaat te bereiken. Er zijn veel groeikansen, een vervolgstudie naar aanpak kan men vanuit dit onderzoek aanraden. Dit onderzoek neemt u mee in een zoektocht over de schoolgrens heen, naar ondersteuningsinterventies voor startende leerkrachten, en alle andere belanghebbenden. De Kernbegrippen die u doorheen het onderzoek leiden zijn, werkomgeving (praktijkomgeving), autonomie en eigenaarschap, ondersteuning en oplossingsgericht begeleiden.