Samenvatting

In deze samenvatting staat beschreven op welke manier het onderzoek binnen het Lectoraat Lokale Dienstverlening vanuit Klantperspectief onder de sociale wijkteams in de gemeente Nijmegen is uitgevoerd en welke resultaten het onderzoek heeft opgeleverd. Deze samenvatting geeft een beknopte weergave van een vier maanden durend onderzoek. Onder invloed van maatschappelijke en politieke veranderingen is er een cultuuromslag nodig. Deze veranderingen hebben betrekking op de ontwikkeling van verzorgingsstaat tot participatiestaat. De zoektocht naar een participatiesamenleving is een zoektocht naar en andere cultuur (Wiebusch & Moulijn, 2013). Burgers en beroepskrachten moeten zich heroriënteren om invulling te geven aan een nieuwe verdeling van verantwoordelijkheden tussen overheid en samenleving inzake ondersteuning (Wmo-werkplaatsen, z.d.). “Per 1 januari 2015 zijn de decentralisaties van de AWBZ ondersteuning, de zorg voor de jeugd en (arbeids)participatie van kwetsbare groepen naar gemeenten een feit. Het rijk hevelt hiermee in één keer een groot aantal taken binnen het sociaal domein over naar gemeenten. In jargon wordt hierbij ook wel gesproken over transities en transformaties” (Kolner & Spinkhuizen, 2014, p. 6). Daarom heeft de gemeente Nijmegen er voor gekozen te werken met sociale wijkteams. Hierdoor zullen de doelen (1) versterken van de burgers, (2) organiseren en bieden van signaleren en preventief werken en (3) het bieden van hulp aan kwetsbare burgers behaald worden. Dit leidt uiteindelijk tot kostenreductie, substitutie naar lichtere zorg en de opheffing van grote sociale instituties.
De Wmo-werkplaats Nijmegen heeft zich de afgelopen zes jaar bezig gehouden met het opleiden van sociale wijkteams in het kader van de transformatie en Welzijn Nieuwe Stijl. Het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) heeft hiervoor subsidie verstrekt. Met behulp van de leergerichte innovatie aanpak zijn vanuit de Wmo-werkplaats 45 teams begeleid en opgeleid. Deze teams zijn opgeleid volgens de principes van de leergerichte innovatie aanpak. Van het Ministerie van VWS hebben de Wmo-werkplaatsen de opdracht gekregen om de implementatiestrategieën en werkzame bestanddelen hieruit te onderzoeken.
De maatschappij vraagt enerzijds verantwoording van subsidiegelden en anderzijds wil men onderbouwing van de sociale wijkteams, welke zich midden in de drie decentralisaties, de kanteling en Welzijn Nieuwe Stijl bevinden. Weten wat werkt en waarom het werkt is in het sociale domein belangrijker dan ooit.
In dit onderzoek staat de volgende vraag centraal: “In hoeverre heeft de leergerichte innovatie aanpak geleid tot een gekantelde manier van werken binnen de sociale wijkteams in de gemeente Nijmegen en welke verbetersuggesties kunnen aangedragen worden?” Antwoorden op deze vragen hebben de onderzoekers verkregen door middel van een narratief onderzoek. In het kader van dit onderzoek zijn 20 interviews afgenomen, waarvan twaalf verwerkt zijn in dit projectresultaat. Deze twaalf interviews zijn getranscribeerd en geanalyseerd. De resultaten zijn door de onderzoekers geïnterpreteerd en met elkaar in verband gebracht. De uitwerking van deze analyse zijn ondergebracht in de drie deelvragen en leveren de volgende resultaten op:
1. Wat zijn de werkzame factoren van de leergerichte innovatie aanpak, die tot een gekantelde manier van werken leiden, op individueel-, collectief- en wijkteamniveau? Het merendeel van de professionals is positief over de leergerichte innovatie aanpak. De lerende teams, het dialogisch werken, leercoaches en facilitators en verschillende methodes als handvatten worden als belangrijkste werkzame factoren benoemd.
2. In hoeverre levert de leergerichte innovatie aanpak, gericht op individueel-, collectief- en wijkteamniveau daadwerkelijk een gekantelde manier van werken op? De effecten van de leergerichte innovatie aanpak, welke naar voren komen uit het onderzoek zijn:
- De burgers in hun eigen kracht zetten;
- De samenwerking tussen de verschillende professionals;
- De inzet van vrijwilligers;
- De professionals krijgen de leergerichte innovatie aanpak onder de knie, waardoor zij gekanteld kunnen werken.
3. Welke verbeterpunten kunnen worden opgenomen in de leergerichte innovatie aanpak opdat het effect verder vergroot wordt?
De verbeterpunten die uit het onderzoek naar voren zijn gekomen zijn:
- De praktijk moet meer leidend zijn;
- De samenwerking tussen verschillende disciplines is nog niet optimaal;
- Er is gebrek aan tijd voor de uitvoering van de leergerichte innovatie aanpak;
- Er moet meer gereflecteerd worden op de acties van de leergerichte innovatie aanpak;
- Sociale wijkteams zijn te groot;
- Facilitator mag meer betrokken worden bij het proces van de leergerichte innovatie aanpak;
- Er is te weinig diepgang in de opleiding tot leercoach.

Met behulp van de resultaten uit het onderzoek worden aanbevelingen aangereikt aan de opdrachtgevers dr. M.A.W. van Biene, mld en G. Visser MSc. Hierdoor kan de leergerichte innovatie aanpak in de praktijk verbeterd en geoptimaliseerd worden.