Samenvatting

De aarde zal in toenemende mate te maken krijgen met de gevolgen van klimaatverandering als er geen maatregelen worden genomen om de opwarming te beperken tot maximaal 1,5 °C. De uitstoot van broeikasgassen, waar de wereldwijde productie van dierlijke producten voor 14,5% verantwoordelijk voor is, moet worden teruggedrongen. Tegelijkertijd wordt er in Nederland meer vlees gegeten dan wordt geadviseerd, en zal de oplopende vraag naar dierlijke producten naar verwachting verder stijgen door populatiegroei.
Er kan worden vastgesteld dat het stimuleren van duurzaam eten door het verminderen van de vleesconsumptie gunstig zal zijn voor het klimaat. Duurzame voeding houdt in dat het gunstig is voor het milieu en daarnaast een goede gezondheid garandeert voor huidige en toekomstige generaties. De onderzoeksgroep Innovation Community Duurzaamheid onderzoekt daarom hoe duurzaamheid binnen de diëtetiek kan worden gestimuleerd. Als onderdeel daarvan richtte dit onderzoek zich op het in beeld brengen hoe gedragsdeterminanten de succesvolle transitie naar een vegetarisch voedingspatroon hebben beïnvloed.
Bij acht deelnemers die in de afgelopen 3,5 jaar zijn gestopt met vleeseten zijn semigestructureerde interviews afgenomen. Hen werd gevraagd hoe de transitie is verlopen en welke eventuele barrières zijn overwonnen, waarbij een gedragsverklaringsmodel, het I Change model, het fundament vormde voor de interviews. De transcripten werden open, axiaal en selectief gecodeerd. De deelnemers, bestaande uit zeven vrouwen en één man, stopten op verschillende manieren met vlees eten. Een deel is geleidelijk gestopt met vleeseten en een deel in één keer. De gevolgen van de vleesconsumptie op het klimaat en het dierenwelzijn waren de primaire redenen om te stoppen met vleeseten. Kennis over deze thema’s werd tevens verder opgedaan na de transitie, waarna ook de overtuiging groeide voor de keuze om te stoppen. Meer dan de helft verwachtte van tevoren vlees te gaan missen. Ook bestond er huiverigheid over hoe familieleden of vrienden zouden reageren. De overstap werd door de meeste respondenten als makkelijker ervaren dan gedacht. Alle respondenten gaven aan beïnvloed te zijn door hun omgeving en gaven aan zich over het algemeen gesteund te voelen. Er werden geen grote belemmeringen ondervonden bij de overstap.
De verwachtingen voorafgaand aan de overstap waren negatiever dan achteraf werd ervaren; vlees werd weinig gemist en respondenten voelden zich niet tegengewerkt door anderen, terwijl zij hier van tevoren wel huiverig voor waren. Op basis van dit onderzoek kan worden gesteld dat negatieve verwachtingen de transitie kunnen tegenwerken, terwijl voldoende toegang tot informatie en een omgeving waar vegetarisme genormaliseerd is juist bijdragen aan een succesvolle overstap. Door op deze zaken in te spelen kan de cliënt in de beroepspraktijk worden ondersteund bij de overstap naar een vegetarisch voedingspatroon.