Samenvatting

Probleem- en doelstelling: In de Arnhemse aandachtswijk Klarendal blijft de gezondheid van de bewoners achter bij die van bewoners in andere wijken, een beeld dat landelijk voorkomt bij aandachtswijken. De wijkregisseur van Klarendal wil gaan inzetten op het verbeteren van de gezondheid van de wijk en kiest hiervoor het voedingspatroon van de vrouwelijke bewoners als uitgangspunt. Het doel van onderhavig onderzoek is het voedingspatroon van Nederlandse en Turkse vrouwen en hun kinderen in beeld te brengen alsmede de factoren die dit patroon bepalen, zodat aanbevelingen ontstaan voor professionals die werken in de wijk.
Methode: Het grootste deel van de data van dit kwalitatieve onderzoek is verzameld door middel van groepsinterviews. De begrippen voedingspatroon (van de vrouwen en hun kinderen), invloed op het voedingspatroon en gezond leven stonden daarbij centraal. Onder voedingspatroon worden de subbegrippen ontbijt, lunch, diner, consumptie van groente en fruit en tussendoortjes verstaan. Mogelijke invloeden die zijn nagevraagd, zijn: partner/familie, cultuur/gemeenschap, tijd en geld. Het begrip gezond leven is door de geïnterviewden zelf gemotiveerd. De verzamelde data is opgeknipt in relevante fragmenten welke vervolgens zijn gelabeld en zijn uitgewerkt in de analyse. De resultaten zijn vergeleken met resultaten van interviews met professionals en met relevante literatuur. Tevens is beknopt literatuuronderzoek uitgevoerd voor begripsverheldering, en om de Turkse eetcultuur in beeld te brengen.
Resultaten en conclusie: Nederlandse en Turkse vrouwen vinden ontbijten, zelf de avondmaaltijd klaarmaken en het nuttigen van groente en fruit belangrijke onderdelen van hun voedingspatroon. Een meerderheid heeft moeite met het beperken van ongezonde tussendoortjes. De vrouwen weten het begrip gezonde voeding te duiden. De Turkse vrouwen benoemen de minder gezonde aspecten van de Turkse eetcultuur. De autochtone Nederlandse bewoners, met veelal een behoudende cultuur, besteden uit gewoonte weinig aandacht aan voeding, ook al is er wel kennis over de relatie tussen voeding en gezondheid. De nieuwere bewoners daarentegen doen dit wel en hebben ook meer aandacht voor gezonde voeding.
Voor jonge kinderen hechten de vrouwen waarde aan gezond eten binnen een duidelijke structuur. Zelfstandig naar schoolgaande kinderen krijgen meer vrijheid. Een meerderheid van de vrouwen heeft hier weinig problemen mee, een minderheid blijft actief in gesprek met hun kinderen ter stimulering van de gezonde keuzes. Bewegen is voor de vrouwen en hun kinderen onderdeel van gezond leven.
Interventies dienen gericht te zijn op het stimuleren van de gezonde keuzes, ook zijn er kansen voor interventies met beweging als invalshoek. Door samen te werken met scholen kan extra aandacht geboden worden aan gezonde voeding voor oudere kinderen. Gezien de gehechtheid aan de eigen cultuur zijn het aansluiten bij de belevingswereld en het samen kunnen doen een voorwaarde bij interventies. Voorts moeten de kosten laag gehouden worden en kan door samenwerking tussen partijen de continuïteit zo goed mogelijk gewaarborgd worden.
Aanbeveling: Het verband tussen kennis over voeding en gezondheid en er wel of niet naar handelen is een onderwerp dat verder onderzoek verdient vanwege de potentiële gezondheidsvoordelen. Voor de wijk Klarendal zijn op basis van de resultaten aanbevelingen gedaan met betrekking tot concrete initiatieven voor interventies.