Samenvatting

Inleiding: Meer dan de helft van de volwassenen in Nederland heeft overgewicht. Overgewicht is het gevolg van een disbalans in energie en vergroot de kans op aandoeningen. De maatschappelijke aandacht voor een gezonde leefstijl neemt hierdoor toe. Om bewustwording te creëren dat sporten en bewegen onlosmakelijk zijn verbonden met gezond eten en drinken, is het project De Gezonde Sportkantine opgestart. Het project richt zich op het stimuleren van sportclubs om gezonder eten en drinken aan te bieden en daarmee de gezonde keuze voor de kantinebezoekers makkelijker te maken. De sportkantine van Sportcampus Zuiderpark wordt in 2017 geopend. Het doel van dit onderzoek is om aanbevelingen te formuleren met betrekking tot het voedingsaanbod en de presentatie daarvan, zodat de kantine kan bijdragen aan een gezonder voedingspatroon van haar bezoekers.
Methode: Middels literatuurstudie is gezocht naar kantine interventies die significant van invloed zijn op gezondere voedingskeuze bij kantinebezoekers. Tevens zijn interviews gehouden met experts, werkzaam of betrokken bij een kantine en/of projecten rondom een gezonder eetpatroon (n = 10). Door middel van enquêtes zijn de gedragsdeterminanten in kaart gebracht die van invloed zijn op voedingskeuzes bij parkbezoekers (57,1%), sporters (38,1%) en topsporters (4,8%) van Zuiderpark Den Haag (n = 378). Door middel van statistische analyses is onderzocht of er verschillen in voedingskeuzes zijn tussen mannen en vrouwen (80,7%), leeftijd (M = 32,63 jaar), intensiteit sport, individuele sporters (78,5%) en teamsporters, en lage-, gemiddelde- en hoge sociaaleconomische status (SES) (2,4%, 42,6% en 55%).
Resultaten: Volgens het literatuuronderzoek is een gezond kantine aanbod van grote invloed is op gezonde voedingskeuzes, gevolgd door gemak, smaak, presentatie, sociale omgeving en prijs. Prijs is nog belangrijker bij een lage SES. Educatieve interventies zijn het meest effectief wanneer deze leuk wordt gevonden of de kantinebezoekers al gemotiveerd zijn en kennis hebben rondom gezondheid en voeding. Uit de interviews blijkt het kantine aanbod de grootste invloed te hebben op voedingskeuzes van kantinebezoekers. Mannen en vrouwen kunnen verschillen in voedingskeuzes en daarbij behorende motieven. De affiniteit met sport is een voorspeller van voedingskeuzes. Dit geldt echter meer bij individuele sporters en in mindere mate voor teamsporters waarbij groepsprocessen een grotere rol spelen. De sociale invloed is sterk bij deze laatste groep. Ook bij jongeren komt sociale druk veel voor. Een lage SES blijkt van invloed op begripsniveau rondom gezonde voeding en financiële middelen om gezonde voeding te kunnen betalen. Van de geënquêteerden zijn mannen, parkbezoekers en de lage SES-groep geneigd minder gezonde keuzes te maken.
Conclusie, discussie en aanbevelingen: Op basis van het literatuuronderzoek, de interviews en enquêtes kan geconcludeerd worden dat een gezond en smakelijk kantineaanbod, aantrekkelijker presentatie van voeding, met gemak en tegen voordelige prijzen, veelbelovende interventies zijn om de kantinebezoekers van Sportcampus Zuiderpark te stimuleren tot gezondere voedingskeuzes. De lage respons van mannen, lage SES en topsporters, en de geringe aandacht voor etniciteit en religie in dit onderzoek zijn een aanleiding voor een vervolgonderzoek om een representatieve afspiegeling van de campus bezoekers te krijgen.