Samenvatting

Als gevolg van een snel groeiende duurzame markt ontwikkelen zich steeds meer duurzaamheids-kenmerken. Consumenten raken verward door al deze verschillende duurzaamheidskenmerken. De onderzoeksvraag luidt: ‘Hoe kunnen keurmerkorganisaties de kennis van de consument verbeteren wat betreft duurzaamheidskenmerken op voedingsmiddelen?’. Het doel van dit rapport is zorgen dat keurmerkorganisaties inzicht krijgen in het huidige probleem rondom duurzaamheidskenmerken en uiteenzetten wat een mogelijke oplossing is. Zo zal de verwarring onder consumenten dalen en zullen er betere keuzes gemaakt worden. De duurzame markt wordt hiermee gestimuleerd. Dat is een begin voor een betere, duurzame wereld. Informatievoorziening van duurzaamheidskenmerken: Door middel van praktijkonderzoek is onderzoek gedaan naar welke duurzaamheidskenmerken in supermarkten worden aangeboden. Uit het onderzoek blijkt dat er in de supermarkten totaal 29 duurzaamheidskenmerken voor voedingsmiddelen bestaan. Tussen deze kenmerken is een verschil gevonden tussen accreditatie en de mate van afhankelijkheid. Het kenmerk kan alleen een keurmerk genoemd worden als het geac-crediteerd en onafhankelijk is. Als dit niet zo is wordt het een logo genoemd. Dit verschil is echter niet te zien aan het kenmerk. Geconcludeerd kan worden dat het nodig is de informatievoorziening wat betreft duurzaam-heidskenmerken te verbeteren.
Kennisniveau van consumenten over duurzaamheidskenmerken:
Door middel van een enquête, gehouden onder 401 respondenten, is onderzoek gedaan naar het kennisniveau over 6 duurzaamheidskenmerken. Het EKO-keurmerk wordt met 66% het meest herkend door respondenten. Ook het kennisni-veau over het EKO-keurmerk is het hoogst gebleken. Respondenten hebben gemiddeld 42% van de antwoorden bij onjuiste begrippen gezet die niet bij de duurzaamheidskenmerken horen. De herkenning van duurzaamheidskenmerken is dus laag en de kennis over deze kenmerken is onvoldoende.
Behoefte van consumenten aan informatie over duurzaamheidskenmerken: Door middel van dezelfde enquête is onderzoek gedaan naar de informatiebehoefte van consumen-ten. Tachtig procent van de consumenten heeft behoefte aan informatie over duurzaamheids-kenmerken. De voorkeur van consumenten gaat uit naar informatie over de betrouwbaarheid via reguliere media in de supermarkt. Uit de grote vraag naar informatie blijkt dat het huidige systeem nog geen of niet voldoende informatie verschaft.
Aanbevelingen ter verbetering van duurzaamheidskenmerken:
Via een literatuuronderzoek in 4 databases is gezocht naar aanbevelingen ter verbetering van duur-zaamheidskenmerken. Uit 11 publicaties en artikelen, zijn meerdere aanbevelingen naar voren gekomen. Meerdere onderzoeken bevestigen deze aanbevelingen. Over het creëren van 1 keurmerk zijn tegenstrijdige resultaten gevonden. Om in de behoefte van informatie te voorzien zijn 4 bruikbare aanbevelingen gevonden.
Visie keurmerkorganisaties: Door middel van half-gestandaardiseerde interviews met dhr. Jansen (Stichting Ik Kies Bewust), mevr. Van der Pijll (Stichting EKO) en dhr. Gilhuis (UTZ Certified) is onderzocht wat keurmerkorganisaties vinden van de aanbevelingen uit het vorige onderzoek. De keurmerkorganisaties zijn het met elkaar eens dat het geen realistische oplossing is om een eenduidige definitie van duurzaamheid te creëren. Over het creëren van 1 uniform duurzaamheidskeurmerk zijn de meningen verdeeld. De keurmerkorganisaties zijn het met elkaar eens over het feit dat een relatie met de overheid de betrouwbaarheid van keurmerkorganisaties kan vergroten. De enige oplossing waar de keurmerkorganisaties het allemaal over eens is een relatie met de over-heid opbouwen.
Algemene conclusie: Als de conclusies van alle hoofdstukken worden samengevat valt op dat in elk hoofdstuk het onder-werp ´betrouwbaarheid´ terugkomt. De oplossing die wordt aangedragen voor het verbeteren van de kennis van consumenten wat betreft duurzaamheidskenmerken door keurmerkorganisaties is daar-om als volgt: Keurmerkorganisaties die een duurzaamheidskenmerk in Nederland voeren dienen zich op mate van afhankelijkheid en accreditatie te laten controleren door de Nederlandse overheid. Als blijkt dat de keurmerkorganisatie onafhankelijk en geaccrediteerd is geeft de overheid een goedkeu-ringsstempel over het keurmerk op het product heen. Deze maatregel zal het onderscheid tussen onafhankelijke, geaccrediteerde keurmerken en de rest van de logo’s duidelijk maken. Deze duidelijkheid zal het vertrouwen van de consument in bestempelde keurmerken doen stijgen en zo de duurzame markt laten groeien.
Discussie: Tijdens het uitvoeren van dit onderzoek zijn het praktijkonderzoek in supermarkten en het contact met de begeleider van school en de opdrachtgever goed verlopen. Het afnemen van enquêtes is minder goed verlopen doordat de toestemming om deze enquêtes af te nemen op het gemeentehuis en bij de NS werd ontzegd. Een verschil tussen de opbouw van de groep respondenten en de popula-tie van Zuid-Holland en een vraag in de enquête die moeilijk te verwerken was hebben de validiteit van dit onderzoek licht verlaagd. Toekomstig onderzoek kan plaatsvinden naar een relatie tussen een verhoging van de betrouwbaarheid en een hogere verkoop van duurzame producten.