Samenvatting

In 2013 heeft de rekenkamer een onderzoek gedaan binnen de gemeenten Wassenaar, Voorschoten en Oegstgeest. Dit was een onderzoek naar reserves, voorzieningen en de omgang met risico’s. Uit dit onderzoek is gebleken dat de gemeenten Wassenaar en Voorschoten zich bevinden in fase twee van risicomanagement (specialistisch & verkokerd). Uit hoofdstuk 3, van deze scriptie, is gebleken dat dit oordeel van de rekenkamer klopt. Risicomanagement is in de huidige situatie een kunstje van financiën samen met de concern controller. Van risicobewustzijn is binnen de werkorganisatie Duivenvoorde geen sprake.
Het onderzoek is gedaan aan de hand van deze onderzoeksvraag: “Hoe kan het risicomanagementbeleid voor de werkorganisatie Duivenvoorde, en in het verlengde daarvan, de gemeenten Wassenaar en Voorschoten groeien in volwassenheidsfase van “Specialistisch & verkokerd” naar Systematisch?” De onderzoeksvraag is beantwoord door het interviewen van medewerkers en het kijken naar de situatie binnen voorbeeldgemeenten. Naast deze onderzoeksmethoden is gebruik gemaakt van diverse literatuur.
In hoofdstuk 2 zijn diverse theoretische modellen aan de orde gekomen. Het eerste model dat is behandeld is het model geschetst door het handboek financiële functie bij gemeenten en provincies, door R. Hogendorf et al. Daarna zijn de RISMAN-methode en het model van Deloitte aan de orde gekomen. Deze drie modellen kennen diverse overeenkomsten en verschillen. Elk model heeft op zijn eigen wijze het risicomanagementproces omschreven en deze modellen kennen veel overeenkomsten. Het model van Deloitte is echter het meest uitgebreid en speciaal ontworpen voor gemeenten. Om deze reden geeft het de beste basis om risicomanagement te implementeren binnen de werkorganisatie Duivenvoorde.
De provincie Zuid-Holland heeft aangegeven dat de gemeenten Barendrecht en Krimpen aan den IJssel risicomanagement goed hebben geïmplementeerd. Deze gemeenten dienen als voorbeeld voor de gewenste situatie voor de werkorganisatie Duivenvoorde. De gemeente Barendrecht heeft risicomanagement ingericht met behulp van het Nederlands Adviesbureau Risicomanagement (NAR). De wijze waarop risicomanagement is geïmplementeerd binnen de gemeente Barendrecht is zeer kostbaar. Dit komt doordat de gemeente Barendrecht een risicomanager in dienst heeft (fulltime) en veel gebruik heeft gemaakt van consultants van het NAR. Risicomanagement hoeft echter niet geïmplementeerd te worden aan de hand van het NAR. Krimpen aan den IJssel is hier een voorbeeld van. Krimpen aan den IJssel heeft een begin gemaakt met risicomanagement, maar is nog niet zo ver als de gemeente Barendrecht.

Voor de werkorganisatie Duivenvoorde is de eerste stap die genomen moet worden het opstellen van een nota weerstandsvermogen en risicobeheersing. In deze nota worden de kaders en richtlijnen vastgesteld. Aan de hand van deze kaders kan het risicomanagementbeleid geïmplementeerd worden. Vervolgens kan, aan de hand van het model van Deloitte, een risicoanalyse uitgevoerd worden. De werkorganisatie Duivenvoorde kent twee soorten risico’s, namelijk beleidsmatige- en bedrijfsvoeringsrisico’s. De beleidsmatige risico’s dienen geïdentificeerd te worden aan de hand van de reguliere P&C-cyclus. Bedrijfsvoeringsrisico’s dienen geïdentificeerd te worden aan de hand van de processen. Door de risico’s langs deze weg te identificeren ontstaat een organisatiebrede dekking van risicomanagement. Goed communiceren met de medewerkers is de belangrijkste stap in het creëren van risicobewustzijn en is een continue stap in het risicomanagementproces. Risicomanagement is immers een middel om mensen meer te laten nadenken over de omgang met risico’s.