Samenvatting

Bedrijven bevinden zich tegenwoordig vaak in een keten. Een keten kan worden be schouwd als een verzameling organisaties die een virtueel netwerk delen waar informatie,
diensten, goederen of geld doorheen stroomt. Hierbij staan ICT-systemen veelal centraal.
Deze afhankelijkheid werkt in de hand dat cyber-gerelateerde risico’s een opmars maken
binnen ketens. Niet elke ketenorganisatie beschikt echter over de middelen en kennis om
zichzelf te beschermen: om tot sterke ketens te komen is informatiedeling tussen keten organisaties over actuele dreigingen en incidenten van belang. Een doel van dit verken nend onderzoek, dat is uitgevoerd in opdracht van het Nationaal Cyber Security Centrum
(NCSC), is om inzicht te bieden in de succesfactoren van informatiedeling-initiatieven op
het gebied van cyberveiligheid. Met deze kennis kan het NCSC haar accounthouders en
adviseurs helpen om de doelgroepen positief te motiveren om actie te nemen ter verster king van ketenweerbaarheid. Tevens wordt met dit onderzoek beoogd om aanknopings punten voor vervolgonderzoek te identificeren.
Het identificeren van succesfactoren vond plaats op basis van een literatuurstudie en
gestructureerde interviews met in totaal zes leden uit drie verschillende bestaande
informatiedeling-initiatieven rondom cybersecurity: het Managed Service Provider (MSP)
Information Sharing and Analysis Centre (ISAC), Energie ISAC en de securitycommissie van
de Nederlandse Energie- Data Uitwisseling (NEDU). Alle respondenten zijn informatiebevei ligingsexperts die hun organisatie vertegenwoordigen in de samenwerkingsverbanden.
In totaal zijn 20 succesfactoren geïdentificeerd. Deze factoren zijn vervolgens gecategori seerd tot vier thema’s die bijdragen aan een succesvolle informatiedeling. De thema’s zijn
samen te vatten als teamfactoren, individuele factoren, managementfactoren en facilite rende factoren. De vier meest genoemde succesfactoren zijn:
● Expertise: Leden met onderscheidende en gespecialiseerde kennis bevorderen de
informatiedeling en zijn ondersteunend aan het individuele leerdoel van de leden.
● Vertrouwen: Vertrouwen is een essentiële voorwaarde voor de bereidheid om samen
te werken en informatie te delen. Tijd is hierin een cruciale factor: tijd is nodig voor
vertrouwen om te ontstaan.
● Lidmaatschapseisen: Expliciete en impliciete lidmaatschapseisen zorgen voor een
selectie op geschikte deelnemers en faciliteren daarmee het onderling vertrouwen.
● Structurele opzet: Een samenwerking dient georganiseerd te zijn volgens een
structuur en met een stabiele bezetting van voldoende omvang.
Vervolgonderzoek zou zich kunnen richten op het identificeren van strategieën voor het
opstarten van samenwerkingsverbanden en het over de tijd behouden van enthousiasme
onder de leden in de informatiedeling-initiatieven rondom cybersecurity. Ook onderzoek
naar de eigenschappen of kwaliteiten van de voorzitter en hoe deze bijdragen aan het
succesvol initiëren en onderhouden van een samenwerkingsverband zijn genoemd.
Ook is nog onvoldoende duidelijk hoe gedeelde of juist onderscheidende expertise van
de leden bijdraagt aan succes van de informatiedeling-initiatieven. Verder is er behoefte
aan kennis over hoe de samenwerking tussen ketenpartners op het gebied van
cyberveiligheid buiten bestaande samenwerkingsverbanden is ingericht. Denk hierbij
aan een uitbreiding van de huidige studie, maar met een focus op kleinere bedrijven
die deel uitmaken van ketens, maar waarbij IT niet de corebusiness is, aangezien die
volgens respondenten als risicovol worden gezien voor de keten.