Samenvatting

Aanleiding: Treant wil graag in kaart hebben gebracht welk instrument voor het meten van zorgzwaarte het meest toepasselijk is om te gebruiken binnen de organisatie. Hiervoor hebben zij een onderzoeksvraag ingediend bij de Hanzehogeschool Groningen om dit nader te onderzoeken.
Theoretisch kader: door dubbele vergrijzing zal de zorgvraag sterk gaan groeien. Om de stijging van de zorgkosten te beheersen zullen ziekenhuizen de mensen en middelen op een zo efficiënt mogelijke manier moeten benutten. Het is daarom van groot belang dat verpleegkundigen op een zodanige manier worden ingezet dat de zorgvraag van de patiënten en de verleende zorg goed op elkaar zijn afgestemd. Echter, in Nederland ontbreekt er een valide en betrouwbaar meetinstrument voor zorgzwaarte. Hierdoor wordt de zorgzwaarte te weinig meegenomen in het bepalen van verpleegkundige bezetting. Het is bekend uit eerdere onderzoeken dat de zorgzwaarte van de patiënten in ziekenhuizen gemeten kan worden met patiëntclassificatiesystemen (pcs-sen).
In 2017 is binnen de zorggroep Treant de methode ‘Evidence Based Staffing (EBS)’ uitgevoerd om de verpleegkundige bezetting op alle verpleegafdelingen te meten. Vanuit de uitslagen van EBS is er een norm opgesteld: één verpleegkundige op 5 bedden in dagdienst, één verpleegkundige op 10 bedden in de avonddienst en één verpleegkundige op 15 bedden in de nachtdienst. Sinds er gebruik wordt gemaakt van deze norm wordt de werkdruk door de verpleegkundigen, vooral op de chirurgische afdelingen C en D van het Refaja ziekenhuis, als te hoog ervaren. Door deze signalen is er twijfel ontstaan bij het afdelingshoofd en de verpleegkundigen over de norm die gesteld is naar aanleiding van de EBS-methode, en is de vraag gesteld uit te zoeken welke methodes er nog meer zijn om de zorgzwaarte te bepalen, wat de onderlinge verschillen zijn en welke methode volgens de literatuur het meest betrouwbaar is.
Doel- en vraagstelling: de doelstelling voor dit onderzoek is als volgt:
“Middels een literatuurstudie zijn verschillende meetinstrumenten voor het meten van zorgzwaarte inzichtelijk gemaakt en is onderbouwd welke het meest toepasbaar is voor Treant.”
Dit gevolgd door de bijbehorende vraagstelling:
“Welk meetinstrument, voor het meten van zorgzwaarte, is het meest toepasbaar voor Treant en zou kunnen worden ingezet binnen Treant?”
Methode: in de oriëntatiefase van de literatuurstudie is gezocht naar bestaande kennis rondom ‘zorgzwaarte’. In de onderzoeksfase is gezocht naar evidence - based artikelen en is er een kwalitatief onderzoek uitgevoerd in de vorm van deskresearch.
Resultaten: het belangrijkste resultaat van dit onderzoek is dat het RAFAELA-patiëntclassificatiesysteem het meest valide en betrouwbare instrument is voor het meten van zorgzwaarte in het ziekenhuis. Dit systeem is in de jaren negentig in Finland ontwikkeld en is nu uitgerold in bijna alle ziekenhuizen in Finland. De implementatie is elders in Europa en Azië begonnen. In Nederland is er ook een pre-implementatie studie gedaan van dit instrument binnen twee universitaire ziekenhuizen.
Conclusie: het RAFAELA-systeem id het meest toepasbaar binnen Treant. Dit systeem, bestaande uit 2 onderdelen, concentreert zich op het verbinden van de Nursing Intensity en het optimale gebruik van middelen. Dit systeem is inzetbaar binnen algemene ziekenhuizen, op alle specialisaties.
Aanbevelingen: een vervolgonderzoek wordt geadviseerd en zal gericht moeten zijn op het onderzoeken naar de geschiktheid van dit systeem binnen de organisatie. Er zal met name gekeken moeten worden naar mogelijkheden voor het implementeren van het RAFAELA- systeem. Hierbij moet de aandacht gericht zijn op het creëren van draagvlak bij de verpleegkundigen.