Samenvatting

Inleiding
Dysfagie komt veel voor in de langdurige zorg en brengt ernstige risico’s met zich mee, zoals verslikking, ondervoeding en longontsteking. Zorgmedewerkers spelen een cruciale rol in het signaleren en veilig omgaan met deze problematiek, maar beschikken vaak over onvoldoende kennis en vaardigheden. Binnen Surplus ontwikkelden logopedisten daarom een e-learning en coachten ze zorgmedewerkers tijdens eetobservaties. Daarnaast heeft de onderzoeker een informatieve poster ontworpen. Deze combinatie van voorlichtings-en trainingsmethoden worden ingezet met als doel om zorgmedewerkers beter te ondersteunen in de praktijk. Vanwege het gebrek aan literatuur met betrekking tot effectieve resultaten hierover is het doel van het onderzoek om te achterhalen hoe deze interventie wordt ervaren en de geleerde kennis en vaardigheden worden toegepast door zorgmedewerkers. De inzichten moeten bijdragen aan betere scholing en veiligere zorg voor cliënten met slikproblemen, zowel binnen Surplus, als in vergelijkbare instellingen.

Methode
Dit kwalitatieve evaluatieonderzoek richtte zich op de invloed van een interventie ter ondersteuning van zorgmedewerkers bij slikproblemen. Zeven zorgmedewerkers van Surplus namen deel op basis van doelgerichte selectie. De interventie bestond uit drie onderdelen: een e-learning over kauw- en slikproblemen, een informatieve poster op de afdeling en coaching on the job tijdens eetmomenten. Tijdens de coaching werd gewerkt volgens de Teach-Model-Coach-Review Instructional Approach. Drie weken na de interventie werden semigestructureerde interviews afgenomen, gebaseerd op een vooraf opgestelde interviewleidraad. De gesprekken vonden plaats op de werkplek en werden opgenomen. Elk interview werd direct uitgewerkt en diende als input voor volgende gesprekken. De data werd thematisch geanalyseerd volgens het Zes-stappenplan van Verhoeven. Interviews zijn volledig getranscribeerd, inclusief non-verbaal gedrag. Door iteratie en terugkoppeling aan deelnemers is de betrouwbaarheid versterkt.

Resultaten
De combinatie van een e-learning, poster en coaching on the job vergrootte de kennis en het bewustzijn van zorgmedewerkers, vooral over minder bekende signalen, handelingen bij verslikken, algemene adviezen en het IDDSI-raamwerk. De coaching werd als meest waardevol ervaren door de directe praktijktoepassing en persoonlijke begeleiding. E-learning bood flexibiliteit, maar werd als te lang en weinig interactief ervaren. De poster bevatte nuttige, beknopte informatie en fungeerde als geheugensteun. De interventie leidde onder andere tot meer vertrouwen, betere toepassing van adviezen en minder verslikincidenten bij cliënten. Medewerkers pleiten voor verplichte scholing vanwege onderschatting van slikproblemen en kennisgebrek in de praktijk.

Conclusie
Een gecombineerde scholingsinterventie (e-learning, poster en coaching on the job) bevordert de praktische toepassing van kennis over slikproblemen door zorgmedewerkers effectief, mits aan de randvoorwaarden wordt voldaan. De interventie vergroot kennis, bewustzijn en zelfvertrouwen van zorgmedewerkers, wat leidt tot beter signaleren en handelen door zorgmedewerkers en daardoor een verbeterde kwaliteit van zorg voor cliënten met slikproblemen. De e-learning biedt basiskennis, maar mist interactie. Coaching sluit beter aan op de praktijk en wordt als meest waardevol ervaren. De poster ondersteunt kennisbehoud en toepassing in het dagelijks werk.