Samenvatting

Atopische dermatitis is een veelvoorkomende, erfelijk overdraagbare, chronische huidaandoening, waarbij periodes van remissie en exacerbatie elkaar afwisselen. Bij deze huidaandoening wordt een rode, erg jeukende, vochtige uitslag van de huid met blaasjes, papels, rhagade, squamae en crustae gezien.
De precieze pathogenese van atopische dermatitis is nog onbekend. Zowel allergische als niet allergische factoren zouden een rol spelen.
Atopische dermatitis maakt deel uit van het atopisch syndroom waar ook astma en rinitis (hooikoorts) toebehoren (Beck, 2000).
In 2003 kwam deze huidaandoening naar schatting bij 122.000 mannen en 138.000 vrouwen voor (Bruijnzeel-Koomen, 2008).
Atopische dermatitis is de meest voorkomende inflammatoire huidziekte die bij (jonge)kinderen voorkomt, deze aandoening wordt dan ook wel dauwworm genoemd.
Bij de meeste kinderen verdwijnt het rond de leeftijd van 3 tot 4 jaar. Het kan zich echter ook voortzetten tot na de puberteit of pas na de puberteit beginnen.
Op dit moment is er nog geen effectieve geneeswijze voor dit huidprobleem. Wel bestaan er meerder behandelingen die de symptomen onderdrukken, om de dermatitis stabiel te houden (Fennessy, 2000; Hoare 2000; Lamb, 2002).
De laatste jaren wordt er veel onderzoek verricht op de mogelijke (aanvullende) behandeling met probiotica. Het doel van deze onderzoeken is, om er achter te komen of probiotica een preventieve werking heeft op atopische dermatitis, zodat het voorkomen van dit huidbeeld in de toekomst wellicht verminderd of zelfs voorkomen kan worden.
Probiotica zijn de gezondheidsbevorderende micro-organisme in de darmflora die de microbiotische balans bevorderen (Björksten, 2001) en leven in het menselijke spijsverteringskanaal. Probiotica hebben invloed op het spijsverteringskanaal en bevorderen een goede stoelgang. Daarnaast zijn ze van groot belang voor het immuunsysteem, dit omdat ze signalen afgeven waardoor overreacties zoals ontstekingen worden tegen gegaan (Huffnagle; Wernick, 2007, Del Giudice MM & Brunese FP, 2008). Voor een goede gezondheid is het essentieel dat de darmflora in balans is.
Wanneer de darmflora in evenwicht is zal dit ook een positieve werking hebben op de huid. Zo zal een aandoening als atopische dermatitis minder frequent voorkomen. Uit verschillende studies is naar voren gekomen dat, de preventieve behandeling met probiotica gunstige effecten heeft op het voorkomen van deze huidaandoening (Huffnagle; Wernick, 2007, Wickens et all. 2008, Viljanen et all. 2005, en Kukkonen et all. 2007).
Epidemiologische data suggereert dat de darmflora van mensen met lichte eczeem klachten anders is, en dat wanneer er een actieve eczeem is of is geweest de darmfora zeer verschilt van mensen zonder eczeem. Atopische kinderen zouden meer Colibacteriën en Clostridia en minder Lactobacillus in hun darmflora hebben dan kinderen zonder atopische dermatitis.
Het meest opvallende verschil is dat er een verminderde hoeveelheid Bifidobacteria aanwezig is in de feces van kinderen met eczeem (Björksten et al, 2001; Kallimaki et al, 2001). Ook gaat eczeem soms gepaard met darmontsteking. Daarom vermoeden wetenschappers dat probiotica eczeem kan verminderen, doordat de darmflora door het innemen van deze ‘goede bacteriën’ meer in balans zou komen (Kalliomaki 2001; Bjorksten 1999).
In Vito en dierproeven gaven ook aan dat Lactobacilli een immunologische rol speelt (Vaarala G, 2003). Het is dus klinische bewezen dat de darmflora van de mens andere micro-organisme bevat wanneer er atopische dermatitis bestaat dan wanneer dit niet het geval is.
De beste manier om probiotica binnen te krijgen is door gezond en probiotisch voedsel te nuttigen. Supplementen kunnen echter wel een goede aanvulling zijn op probiotische voeding, zeker wanneer er een specifiek ziektebeeld bestaat.
Bij de primaire preventie van atopische dermatitis wordt Lactobacillus het meeste gegeven met het beste resultaat als aanvullend supplement. Er worden echter wel verschillende soorten en stammen van dit probioticum toegepast (Kalliomaki et al. (2001,2003), Abrahamsson et al. (2007), Kukkonen et al. (2007), Wickens et al. (2008), Viljanen et al. (2005)). Daarnaast wordt er ook, echter minde frequent, onderzoek gedaan naar andere geslachten.
De onderzoeksresultaten van de studies gedaan naar de preventieve werking van probiotica op atopische dermatitis zijn zeer veelbelovend. Bij vijf van de zes onderzoeken naar de primaire preventie van probiotica op atopische dermatitis waren de uikomsten in meer of mindere mate positief. Het is echter nodig om meer vergelijkbaar onderzoek uit te voeren om er achter te komen welk probioticum geslacht, soort en stam het beste klinische effect heeft en wat de beste toediening en behandelmethode is bij de primaire preventie van atopische dermatitis bij kinderen.