Samenvatting

Inleiding: Borstkanker is in Nederland de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Als gevolg van de behandeling van borstkanker kan secundair lymfoedeem in de arm ontstaan. Manuele lymfedrainage (MLD) is hiervoor een conservatieve behandelvorm die door fysiotherapeuten wordt uitgevoerd. Er werd via literatuuronderzoek getracht een antwoord te geven op de volgende vraagstelling: Welke wetenschappelijke bewijsvoering is er voor MLD bij de behandeling van vrouwen met secundair lymfoedeem van de arm na borstkanker kijkend naar volumevermindering van de arm en kwaliteit van leven? De gebruikte methode is literatuuronderzoek in de databases PEDro, CINAHL, Cochrane en PubMed in juli en augustus 2012, waarbij gezocht werd naar hoogwaardige 'systematic reviews, 'randomised controlled trails' en 'pilot studies'. Er werd gezocht op Lymfoedema, lymfedema, manual lymf drainage, MLD, complex decongestive lymphatic physiotherapie (CDPT), complete decongestive therapy (CDT), complex decongestive physiotherapie (CDP), breast cancer, mammacarcinoom, compression, secondary lymfedema, secondary arm lymfedema, quality of life.
De gevonden resultaten laten geen eenduidig antwoord zien op de onderzoeksvraag. Een deel van de gevonden literatuur ziet een positief resultaat van MLD op vermindering van lymfoedeem, terwijl andere literatuur juist geen effect laat zien van MLD. In de discussie en conclusie wordt beschreven dat er nog verder onderzoek van goede kwaliteit noodzakelijk is in dit onderzoeksveld. De huidige literatuur heeft vaak een te kleine onderzoekspopulatie, geen 'follow-up' en een slecht beschreven methode. Ook ontbreekt een controle groep en zijn de resultaten vaak vertekend. Er worden tevens aanbevelingen gegeven voor vervolgonderzoek