Samenvatting

De Handreiking.
De covid-19-pandemie heeft wereldwijd een grote impact op het persoonlijke, sociale en maatschappelijke
leven. Het virus bedreigt de fysieke gezondheid, de sociale contacten en de financieel-economische
bestaanszekerheid van velen. De pandemie leidt tot polarisatie in de samenleving, tot een toename van sociale
ongelijkheid, tot een bedreiging van democratische rechten en tot internationale spanningen.
Ook het sociaal werk is niet onberoerd gebleven. Sociale professionals en sociale-dienstverleningsorganisaties
komen onder druk te staan en de kwaliteit en de kwantiteit van de dienstverlening worden bedreigd. In het
sociaal domein zien we veel veerkracht en inventiviteit in reactie op deze uitdagingen, maar ook ethische
nood. Internationaal onderzoek onder meer dan 600 sociale professionals uit meer dan 50 landen heeft laten
zien dat zij worstelen met vele ethische uitdagingen. Zij worden geconfronteerd met richtlijnen die niet altijd
goed aansluiten op de specifieke context waarin zij werken. De richtlijnen voor sociaal contact belemmeren
bijvoorbeeld het aangaan en onderhouden van vertrouwelijke en empathische relaties, het beoordelen van
problematische situaties en het verlenen van dienstverlening op maat. Professionals zijn vanwege de beperkte
mogelijkheden voor dienstverlening vaker gedwongen om prioriteiten te stellen in de behoeften en noden van
dienstengebruikers. Ook ervaren zij spanningen tussen de belangen van henzelf en hun naasten enerzijds en de
belangen van dienstengebruikers anderzijds, bijvoorbeeld met betrekking tot gezondheidsrisico’s. Professionals
rapporteren dan ook een breed scala aan voornamelijk negatieve emoties, zoals angst, teleurstelling,
hulpeloosheid, verdriet, boosheid, schaamte en schuldgevoelens. Er is sprake van fysieke, emotionele en
morele stress en uitputting.