Samenvatting

Het combineren van een BIM en duurzaamheid is niet iets waar iedereen direct aan denkt. Toch hebben deze twee aspecten uit de bouw veel met elkaar te maken. Het succes van beide aspecten is nu wel bewezen in de bouwwereld en niemand zal twijfelen aan de noodzaak hiervan. Ondanks de vele ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en een BIM zijn er ook bij beide onderwerpen nog veel vragen te stellen. Zo is de samenwerking een groot struikelblok om optimaal gebruik te kunnen maken van een BIM. Hierdoor is er een gebrek aan een goed BIM en kan dit BIM dus niet worden ingezet om de duurzaamheid te verbeteren. De probleemstelling luidt dan ook:

“Door de verschillende manieren van samenwerken is het niet mogelijk om optimaal gebruik te maken van een BIM”

Analyse huidig gebruik van een BIM
Uit analyse van de projecten en de bijbehorende werkprocessen van Topos architecten blijkt dat er in de uitwerking van een project veel gebruik wordt gemaakt van een BIM. Dit model wordt pas opgezet als het definitieve ontwerp is gemaakt. Gevolg is dat er tijdens deze fase veel werk gaat zitten in het opzetten van het BIM. Alle informatie die de architect heeft vergaard in de SO/VO fase zal niet allemaal verwerkt worden in het BIM. Er is dus nog veel te winnen door in het SO/VO fase gebruik te gaan maken van een BIM.

Analyse huidige toetsing energiezuinig bouwen
Uit deze analyse kan worden geconcludeerd dat het gebruik van een BIM om de duurzaamheid te verbeteren vooral gezocht moet worden in de SO/VO fase. In deze fase worden er namelijk veel beslissingen genomen die invloed hebben op de duurzaamheid, om de aansluiting naar de definitieve fase te verbeteren zal het gebruik van een BIM in de SO/VO fase veel opleveren. Door deze twee feiten te combineren ontstaat er een optimaal gebruik van een BIM.

Om dit te kunnen bereiken is het belangrijk te onderzoeken waarom dit nu niet al wordt gedaan. Er zijn interviews gedaan, zowel intern als extern. Uit deze interviews kan worden geconcludeerd dat het gebruik van een BIM in de SO/VO fase te veel tijd kost en het ontwerp nog te onzeker is om in deze tijd te investeren. Aan de hand van deze conclusie zijn de volgende randvoorwaarden opgesteld. Als het gebruik van een BIM in de SO/VO fase wil slagen, zullen deze randvoorwaarden moeten worden opgenomen:

• Gebruiksvriendelijk voor iedereen
• Rekening houdend met de veranderingen in het ontwerp
• Tijdbesparend
• Kostenbesparend
• Verbeteren van de duurzaamheid
• Verbeteren van de samenwerking

Met deze randvoorwaarden is er gezocht naar een optimale manier van het gebruiken van een BIM in de SO/VO fase. Aan de hand van een variantenstudie is er te concluderen dat het gebruik van een BIM die opgezet is met massa’s het meest optimaal is. Hierbij zijn namelijk de gewenste gegevens aanwezig maar behoudt de architect zijn ontwerpvrijheid. Nu is het zaak met dit model nog tijdbesparend, kostenbesparend en ook nog de energiezuinigheid van een gebouw te verbeteren.

Om het proces met dit massamodel tijdbesparend te maken is er een template gemaakt. In deze template zijn alle instellingen die nodig zijn om dit massamodel te gebruiken al ingesteld. Zo zijn er instellingen op het gebied van kosten, duurzaamheid, bouwbesluit, PVE toetsen maar ook om de samenwerking te verbeteren.

Vervolgens is er met deze template het voorlopig ontwerp van het project “ Gemeentewerf in Spijkenisse” geoptimaliseerd. Vervolgens is het ontwerp gewijzigd omdat de opdrachtgever andere wensen had. Dit nieuwe ontwerp is gemaakt met dezelfde massa’s zodat de toetsing op energiezuinigheid, prijs, PVE en bouwbesluit mee wijzigt met het ontwerp. De onderstaande aspecten zijn getoetst met de template.

Door het inzetten van het BIM in de SO/VO fase is het proces een stuk verbeterd. Zo is er al in een vroeg stadium eenvoudig getoetst op energiezuinigheid, kosten, bouwbesluit en PVE. Nu is het ook zaak dit proces goed aan te laten sluiten bij de definitieve uitwerking. Hierbij is het belangrijk dat het massamodel eenvoudig verwerkt kan worden naar het bouwkundig model wat nodig is in de definitieve ontwerpfase.

Hierbij moet er rekening worden gehouden met het samenwerking met partners. Om dit goed te doen is er onderzoek gedaan naar de vereisten om goed te kunnen samenwerken met een BIM. Deze vereisten zijn vervolgens vast gelegd in tabellen. Deze tabellen zijn ook verwerkt in de template die eerder al genoemd is. Deze template kan nu gebruikt worden om het proces in de SO/VO fase te verbeteren en is zo opgezet dat dit bouw informatie model dan ook nog eens goed gebruikt kan worden in de verdere fases.

Met deze template is vervolgens het voorlopige ontwerp van Gemeentewerf in Spijkenisse uitgewerkt tot een definitieve ontwerp. Hierbij zijn de vereisten van alle partners in het model aanwezig en zo verwerkt dat ze binnen de standaarden vallen die vereist zijn om te werken met een open BIM. Vervolgens is er van dit DO model een IFC model gemaakt. Dit IFC model kan gebruikt worden als open BIM. Door de standaard instellingen in de template is het ook een goede IFC geworden.

Door het gebruik van de template zal Topos architecten het gebruik van een BIM in de SO/VO fase kunnen implementeren en kan het gebruik van een BIM in de verdere fases sterk verbeteren. Doordat er voor deze werkwijze geen extra software of mensen moeten worden aangenomen en er gewerkt is met een template waardoor er tijd wordt bespaard, zal het gebruik van de template en de onderzochte werkwijze nauwelijks tot geen geld kosten. Ook is het bedrijf op deze manier goed voorbereid op een toekomst met veel meer Bouw Informatie Modellen en misschien wel alleen maar Bouw Informatie Modellen.