Samenvatting

Vanuit een praktijksituatie kwam een aanleiding naar voren voor onderzoek. Het betrof de
betrokkenheid van een aantal meisjes bij techniek ateliers; die was groot en de prestaties waren
goed. Dit gaf te denken. Waar kwam deze betrokkenheid vandaan? Nog steeds kiezen weinig meisjes
voor een vervolgopleiding in de techniek, zelfs nadat er in het verleden allerlei initiatieven zijn
geweest om dit te stimuleren en er nog steeds initiatieven zijn in die richting.
Na het lezen van het boek ‘Mindset, de weg naar een succesvol leven’ (Dweck, 2011) drong de
gedachte zich op dat de hoge betrokkenheid te maken kon hebben met de mindset van de bewuste
meisjes.
Er is al veel geschreven over betrokkenheid; wat het is, hoe het eruit ziet en hoe je een hoge
betrokkenheid kan bewerkstelligen als leerkracht, onder andere door de leerstof betekenisvol te
maken voor de leerlingen. Dat betrokkenheid belangrijk is in het onderwijs moge duidelijk zijn.
Geisen (2012) zegt daar het volgende over: ”Het gaat erom dat we de lerende in staat stellen om een
diepe verbinding aan te gaan met een object. Hierbij gaat het om leerstof, een probleem, een
werkstuk of de relatie met zichzelf, de ander of de omgeving. In het aangaan van deze verbinding
ontstaat een verandering in de lerende”(p.3).
Betrokkenheid is nodig om tot verandering te komen. Of met andere woorden: om je te ontwikkelen
is betrokkenheid bij een bepaald object een voorwaarde.
Komt een hoge betrokkenheid van meisjes bij techniek voort uit een op groei gerichte mindset? Met
deze hypothese als achterliggende gedachte werd dit onderzoek opgezet en uitgevoerd.
Het onderzoek is uitgevoerd onder vijfentwintig meisjes in de groepen 7 & 8. Er zijn individuele
vragenlijsten afgenomen om hun mindset te kunnen bepalen. Vervolgens is er geobserveerd tijdens
technieklessen in beide groepen om de betrokkenheid van de individuele meisjes bij techniek vast te
stellen. Al deze data zijn geanalyseerd en met elkaar vergeleken om te zien of het hebben van een
bepaalde mindset bijdraagt aan een hoge(re) betrokkenheid bij techniek. Er is ook een analyse
gedaan op het uitstroomniveau van de meisjes in relatie tot de mindset.
De resultaten van het onderzoek laten zien dat meisjes met een op groei gerichte mindset een
gemiddelde betrokkenheid van 3.4 hebben (op een schaal van 5) bij techniek. Meisjes met een
statische mindset hebben een gemiddelde betrokkenheid van 2.7 bij techniek. Een relatief klein
verschil maar wel een significant verschil. Volgens de betrokkenheidsschalen van Laevers, Peeters &
Vanwijnsberghe (1994) heeft de betrokkenheidswaarde vanaf 3.0 pas een effect op de ontwikkeling
van de leerling. Alles daaronder is onvoldoende. Het relatief kleine verschil in betrokkenheid is
derhalve een groot verschil omdat het gaat over het wel of niet hebben van een effect op de
ontwikkeling van beide groepen meisjes.
Uit de resultaten komt verder naar voren dat met name de laagste uitstroomniveaus (VMBO) en het
hoogste uitstroomniveau (VWO) laag scoren op het aanhangen van een groei mindset.