Samenvatting

Op Het Baarnsch Lyceum, een algemeen bijzondere middelgrote school voor havo, atheneum en gymnasium, vallen de examenresultaten van de havo-afdeling sinds enkele jaren tegen. De schoolleiding is op zoek naar manieren om de havo-afdeling duidelijker te profileren, met oog voor de typerende kenmerken van havisten.
De sectie Nederlands van de school maakt zich ook al enkele jaren zorgen over de resultaten van het schrijfexamen op de havo (50% van het schoolexamen). Het is niet goed gesteld met de schrijfvaardigheid van de havo-bovenbouwers en de docenten proberen om daar verbetering in te brengen.
Tegelijkertijd klinkt landelijk steeds luider de roep om extra aandacht voor taalverzorging. Vervolgopleidingen klagen over de gebrekkige schrijfvaardigheid van nieuwe studenten en de regering benoemt de Commissie Meijerink, die een nieuw Referentiekader Nederlands opstelt.
Deze drie zaken leiden tot een experimenteel praktijkgericht onderzoek naar passende vernieuwingen van het schrijfonderwijs in de havo-bovenbouw van Het Baarnsch Lyceum. Daarbij staat de vraag centraal welke aanpassingen het huidige schrijfonderwijs behoeft om de leerlingen daadwerkelijk op het gewenste niveau 3F van het Referentiekader Nederlands te brengen.
Een analyse van het huidige schrijfwerk toont aan, dat de slechte resultaten met name veroorzaakt worden door spel- en stijlfouten. Het schrijfexamen zoals dat momenteel wordt afgenomen in havo 5, blijkt wel te stroken met de eisen van referentieniveau 3F. Zowel de eindexamenkandidaten als de docenten geven aan, dat de redactierondes van peergroups tijdens de lessen in hun huidige vorm niet functioneel zijn. Bovendien menen beide groepen dat er meer gedifferentieerd zou moeten worden bij het aanleren van de werkwoordspelling. Voor de docenten geldt bovendien, dat de nakijkdruk veel te hoog is.
Op basis van deze inzichten en literatuuronderzoek naar pedagogische en didactische kenmerken die van belang zijn voor zowel havisten als zorgleerlingen, wordt een alternatieve lessenreeks ontwikkeld. De twee belangrijkste vernieuwingen voor de werksituatie op Het Baarnsch Lyceum zijn een hoge mate van sturing tijdens het schrijfproces en veel aandacht voor interactie.
Bij wijze van experiment wordt de lessenreeks aangeboden aan één havo 4-groep, terwijl een andere havo 4-groep op de gebruikelijke manier schrijfonderwijs krijgt. Na afloop worden beide groepen getoetst en blijkt de experimentele groep een punt hoger te scoren dan de controlegroep. De docenten blijken dankzij het gebruik van de digitale leeromgeving minder te hoeven nakijken en houden daardoor meer tijd over om individuele aandacht te besteden aan zorgleerlingen.
Zo lang de echte oplossing, namelijk minder grote klassen en meer onderwijstijd, nog op zich laat wachten, kan dit experiment een eerste aanzet bieden tot verbetering van de schrijfvaardigheid van
de havisten op Het Baarnsch Lyceum.