Samenvatting

Het automatiseren van de tafels is een traditie op de basisschool. Op de meeste basisscholen komt dit aan bod in groep 4 en 5. Op basisschool de Toermalijn is dit tevens de gewoonte. Toets resultaten laten echter zien dat een groot gedeelte van de leerlingen van de Toermalijn eind groep 5 de tafels van 1 tot en met 10 niet voldoende geautomatiseerd heeft. Om erachter te komen wat daarvan de oorzaak is, is er een praktijkonderzoek gestart. Dit onderzoek richtte zich op de bepalende factoren tijdens het automatiseringsproces. Wat is de rol van de leerkracht daarin? En wat voor aandeel heeft de leerling zelf?
Als leerlingen de tafels hebben geautomatiseerd, kunnen ze tafelsommen vlot en foutloos oplossen. Leerlingen hebben dan maximaal twee seconden nodig om een antwoord op te roepen. De automatisering van de tafels zorgt voor ruimte in het werkgeheugen voor andere bewerkingen. Daarnaast heeft het ook voordelen buiten de schoolpraktijk en op de latere arbeidspositie.
Er zijn verschillende manieren voor het aanbieden, oefenen, belonen en registreren van de tafels. Op Basisschool de Toermalijn blijkt daar nog geen eenduidige aanpak voor te zijn. Dit is echter wel wenselijk om op die manier een doorgaande leerlijn voor de tafels te waarborgen.
Om het automatiseringsproces van de tafels te bevorderen dienen de leerkrachten interpersoonlijke, didactische en pedagogische competent te zijn. Het filteren van leerlingen die nog niet toe zijn aan het abstract oefenen van de tafels en de interventies die daarop dienen te volgen worden nog onvoldoende beheerst door de leerkrachten van de groepen 4 en 5 van basisschool de Toermalijn. Aan de andere voorwaarden voldoen ze in ruime mate.
Wat betreft de leerlingen is het zorgelijk te concluderen dat slechts 12% van de groep 4 en 30% van de groep 5 leerlingen van de Toermalijn de antwoorden van een tafelsom uit het hoofd kent.