Samenvatting

In dit onderzoek wordt gekeken naar leerkrachthandelen en leesmotivatie van leerlingen op basisschool ‘Het Mosterdzaadje’, aan de hand van het gebruik van het blokkenmodel van LIST. Wat voor veranderingen zijn waarneembaar met betrekking tot het handelen van leerkrachten en leesmotivatie van leerlingen wanneer volgens het LIST-blokkenmodel wordt gewerkt? LIST staat voor 'LeesInterventieproject voor Scholen met een Totaalbenadering'. LIST staat ook voor 'Lezen IS Top'! Het onderzoek is op ‘Het Mosterdzaadje’ uitgevoerd op in groep 2 en 3. Uit de literatuur blijkt dat LIST een krachtig, evidence based instrument is om te leren lezen en leesmotivatie te stimuleren (Houtveen, Janssen, Smits & Spreij, 2009). In het onderzoek wordt de term ‘taalleesonderwijs’ gehanteerd, omdat LIST zowel ‘lezen’ als ‘taal’ omvat. Dit onderzoek heeft het karakter van een experiment, waarbij gekeken is naar good practices die relevant waren voor de praktijk op ‘Het Mosterdzaadje’. Het LIST-project bleek relevant te zijn voor de praktijk in groep 2 en 3. Daarom is gekozen voor de uitvoering van een achttal taalleeslessen volgens LIST-principes. Voorafgaand en tijdens deze lessen zijn er observaties uitgevoerd, waaruit onder andere bleek welke veranderingen in leerkrachthandelen en leesmotivatie van leerlingen zichtbaar waren.

Voorafgaand de serie LIST-taalleeslessen hebben de betrokken leerkrachten een cursusmiddag gevolgd over de uitgangspunten en de werkwijze van LIST en zijn er observaties uitgevoerd. Vervolgens is gedurende acht weken les gegeven volgens LIST. De leerkrachten van groep 3 gaven de LIST-lessen in groep 2 en de leerkrachten van groep 2 gaven de lessen in groep 3, deze lessen zijn eveneens geobserveerd. Per leerkracht werd één keer per week uitgewisseld. Hier is voor gekozen om op deze wijze meer zicht te kunnen krijgen op een doorgaande lijn van de taalleesontwikkeling van de leerlingen. Door middel van interviews, vragenlijsten en observaties van LIST-lessen is inzicht verkregen in leerkrachthandelen en leesmotivatie van leerlingen. De observaties speelden hierin de grootste rol.
De onderzoeksresultaten laten onder andere een verandering in leerkrachthandelen zien met betrekking tot de inzet van creatief schrijven. Ook maken de leerkrachten nu gebruik van de LIST-gedachte van korte, krachtige taalleesmomenten (Hattie, 2009). Met betrekking tot leesmotivatie van de leerlingen zijn er geen duidelijke veranderingen te zien. Aan het eind van het onderzoeksverslag worden suggesties gedaan ten gunste van de huidige taalleespraktijk in groep 2 en 3 op basisschool ‘Het Mosterdzaadje’.