Samenvatting

Het onderwerp dat bij ons onderzoek centraal staat is "Open en Alert';. Dit protocol is ontwikkeld door GGZ-Nederland onder het project "Resultaten Scoren'; (1999). Het protocol wordt kort omgeschreven als een protocol waarbij de instelling wordt gestimuleerd een open houding te hebben tegenover het onderwerp alcohol en drugs en tegenover de jongeren die gebruiken. Daarnaast wordt de instelling gestimuleerd tot het alert zijn op problemen die jongeren kunnen hebben met of door alcohol- en drugsgebruik (Mondriaan zorggroep. Trimbos-Instituut, 2009. pp. 1).
Sinds december 2009 is Overberg een aanbieder van gesloten jeugdzorgplus. Overberg is overgegaan van een Justitiële Jeugdinrichting naar een Jeugdzorgplus instelling. Dit heeft als gevolg dat Overberg vanaf januari 2010 onder het programma Ministerie "Jeugd en Gezin'; valt. De doelgroep bestond voorheen uit jongens in de leeftijd 12 tot 23 met een maatregel tot plaatsing in een inrichting voor jeugdigen (PIJ-maatregel) en bestaat nu uit meiden van gemiddeld 12 tot 18 jaar met een machtiging gesloten jeugdzorg (MGJ).

Het protocol "Open en Alert; is tijdens de wisseling van Justitiële Jeugdinrichting naar een Jeugdzorgplus instelling en de verandering van doelgroep ongewijzigd gebleven. De vraag die centraal staat is hoe het protocol functioneert binnen de gewijzigde juridische kaders, de nieuwe doelgroep en de methodiek "YOUTURN".
Wij hebben hiervoor onderzoek verricht door middel van een dossieranalyse gericht op het gebruik van de jongeren. Daarnaast hebben wij informatie verzamelend over knelpunten met betrekking tot het protocol, door middel van interviews en enquêtes onder de betrokken personeelsleden. Tevens hebben we vanuit de theorie de verschillen onderzocht in het verslaving- en probleemgedrag van jongens en meiden.

De resultaten van ons onderzoek laten zien dat het protocol onvoldoende werkt en onvoldoende aansluit bij de doelgroep. Uit ons onderzoek kunnen wij de volgende knelpunten constateren:

Verschil in stoornis en problematisch middelengebruik tussen de vorige en de huidige doelgroep
Het signaleren van gebruik bij de doelgroep gebeurt onvoldoende
Het verschil in juridische kaders zorgt voor belemmeringen
Het protocol beschrijft uitsluitend hoe gehandeld moet worden wanneer er sprake is van gebruik, niet wanneer er geen sprake is van gebruik
"YOUTURN"; en "Open en Alert"; zijn onvoldoende geïntegreerd
De implementatie bij de nieuwe doelgroep is onvoldoende verlopen
Het protocol leeft niet onder de doelgroep en onder het personeel

Vanuit deze knelpunten hebben wij de conclusie getrokken dat de waargenomen knelpunten een wisselwerking op elkaar hebben. Het belangrijkste knelpunt hierbij is dat het protocol niet leeft, dit is het alles overkoepelende knelpunt. Deze knelpunten, maken dat het een complexe situatie is, die alleen door de samenhang van alle knelpunten in ogenschouw te nemen, geoptimaliseerd kan worden.

Naar ons inzicht is het belangrijk het protocol deels aan te passen naar de nieuwe doelgroep meiden en hun problematiek, het protocol opnieuw te implementeren en onder de aandacht te brengen van het personeel, de doelgroep en de instelling zelf. Wanneer onze adviezen, besproken in hoofdstuk 5, opgevolgd worden, zal het protocol leiden tot een praktijkgericht haalbaar resultaat en een betere zorg van de doelgroep.