Samenvatting

Op CBS De Parel in Hierden wordt met regelmaat getheologiseerd. Zo ontstaan vaak interessante gesprekken, maar altijd in een theologische context. Om dit breder te kunnen trekken, is er in eerder onderzoek gekeken naar de mogelijkheid van het filosoferen. Hieruit bleek dat de interesse hiervoor aanwezig is, maar de kennis niet. De leerkrachten gaven aan dat ze ‘iets’ nodig hadden om te kunnen filosoferen met kinderen (Rekers, 2017). Hier wordt in dit onderzoek op doorgegaan, waarbij dit onderzoeksrapport antwoord zal geven op de vraag:
- Op welke manier en vanuit welke visie kan het vak filosoferen uitgevoerd worden binnen de bovenbouw (groep 5 t/m 8) van CBS De Parel in Hierden?
Het doel van dit onderzoek was om concreet te maken op welke manier en vanuit welke visie het filosoferen met kinderen uitgevoerd kan worden in de bovenbouw van CBS De Parel, hiervoor is een ondersteuning ontworpen.
Om deze hoofdvraag te beantwoorden, is gezocht naar een antwoord op de volgende deelvragen:
1. Welke visie hebben de leerkrachten van de bovenbouw van CBS De Parel in Hierden op dit moment op het vak filosoferen?
2. Welke behoeften en voorwaarden hebben de leerkrachten van de bovenbouw van CBS De Parel in Hierden omtrent ondersteuning bij het uitvoeren van het vak filosoferen in de bovenbouw?
3. Welke visie hebben de leerlingen van CBS De Parel in Hierden op het vak filosoferen?
4. Welke aandachtspunten voor de ondersteuning ontstaan uit de praktijk in groep 5 van CBS De Parel in Hierden?
Voor deelvraag 1 t/m 3 is gebruik gemaakt van semigestructureerde interviews. Naderhand zijn de interviews gelabeld en hiervan is een horizontale vergelijking gemaakt om zo antwoord te geven op de deelvragen. Voor deelvraag 4 is er vanuit de theorie en de eerdere resultaten een observatieschema opgesteld. Dit schema is gebruikt bij het observeren van twee van de lessen uit de ondersteuning om te kijken welke aandachtspunten er uit de praktijk kwamen.
Uit de belangrijkste resultaten kwam naar voren dat, volgens de visie, de leerkracht geen mening heeft, waarbij de meeste leerkrachten wel inbreng willen hebben als religie een rol speelt. Daarnaast kwam naar voren dat de leerkrachten een socratische houding moeten aannemen en dat zij het proces begeleiden. Verder zijn de leerlingen vooral bezig met het vormen én aanpassen van hun mening, waarbij zij goede argumenten gebruiken. De leerlingen mogen daarbij alles zeggen, mits het niet kwetsend is.
De belangrijkste conclusie is dat twee van de drie leerkrachten het filosoferen nog niet als vak ziet en het niet structureel op het rooster zou zetten. Volgens de leerkrachten kan het filosoferen wel aansluiting vinden bij andere vakken, het is hierbij van belang om rekening te houden met een aantal aandachtspunten. Voorbeelden hiervan worden hierboven beschreven.
De belangrijkste aanbeveling is dat er in het team afspraken gemaakt moeten worden over de uitvoering van het filosoferen met kinderen. Verder is het noodzakelijk dat de leerkrachten de theorie over de rol en houding van de leerkracht vooraf goed doorlezen.