Samenvatting

Op veel scholen wordt tegenwoordig steeds meer met ICT gewerkt. Vaak heeft ICT gebruik een gericht doel, soms te vinden in een implementatieplan. In dit onderzoek wordt de vraag gesteld of het gebruik van een nieuw onderwijsconcept, genaamd flipping the classroom, tot betere resultaten leidt, het aansluit bij het Computer College1 en wat de ervaringen van betrokkenen zijn.
Om antwoord te geven op deze vraag wordt in het theoretisch kader eerst ingegaan op de vraag hoe leren tot stand komt. Drie taxonomieën passeren de revue (Bloom, 1956; Romiszowski, 1981; Clark, 2002) waarbij de gemene deler is dat leerlingen vooral leren door actief informatie tot zich te nemen (Dale, 1954).
Vaak zijn lessen op een middelbare school vormgegeven volgens het ‘directe instructie’-model bestaande uit vijf fases: fase 1, aandacht richten en voorkennis testen; fase 2, aanbieden van nieuwe kennis; fase 3, begeleide inoefening; fase 4, zelfstandig werken; fase 5, evaluatie en afsluiting van de les (Leenders, Naafs & van den Oord, 2002; Ebbens & Ettekoven, 2005; Marzano & Miedema, 2007). Doordat lessen vaak beperkt zijn, wordt er huiswerk opgegeven wat een verlengde is van fase 4.
Flipping the Classroom is een onderwijs concept dat erop gericht is de instructiefase naar het huiswerk te verplaatsen. De leerling krijgt de instructie in de vorm van bijvoorbeeld een filmpje en komt voorbereid de les in. Huiswerk vooraf in plaats van achteraf. De verwerking, het proces waarin leerlingen de informatie leren, vindt op die manier plaats in de les.
Omdat het om een nieuw onderwijsconcept gaat, is er nog niet veel onderzoek gedaan naar de functionaliteit van het concept. Tijdens dit onderzoek hebben 6 docenten met in totaal 244 leerlingen verdeeld over 10 klassen de proef op de som genomen. Gedurende enkele weken hebben de docenten hun lessen ‘geflipt’ aangeboden. De onderzoeker heeft doormiddel van een nul-, tussen en eindmeting de resultaten getracht in kaart te brengen.
De meest belangrijke conclusies die volgen uit het onderzoek zijn dat flipping the classroom leidt tot meer zelfstandig werken van leerlingen, leerlingen worden zich meer bewust van de te maken en te snappen stof. In de les zijn meer mogelijkheden voor differentiatie en het inzetten van herhalings-/ verrijkingsstof, omdat leerlingen meer tijd krijgen om zelfstandig aan het werk te gaan kan de docent de leerlingen meer individueel of per subgroep bedienen. Ook wordt plaatsonafhankelijk leren meer mogelijk doordat er geen vakspecifiek materiaal meer nodig is, een laptop met toegang tot internet is voldoende. Ook opvang van leerlingen en verder werken aan huiswerk wordt vergemakkelijkt.
Helaas is in het onderzoek onvoldoende duidelijk geworden of er doormiddel van flipping the classroom betere prestaties worden neergezet. De leerlingen en docenten gaven over het algemeen aan wel veel plezier te hebben beleefd aan deze manier van werken. Ook de digitale kant van het onderzoek sprak vooral leerlingen aan. Toch gaven docenten vooral aan dat het heel veel ontwikkeltijd heeft gekost en leerlingen en docenten gaven aan te moeten wennen aan het concept. Het laatste woord is er dus niet over gesproken en de onderzoeker hoopt anderen te inspireren met de thema’s waarnaar verder onderzoek kan worden gedaan.