Samenvatting

Binnen het competentiegerichte onderwijs is reflecteren een ingeburgerde lesactiviteit. Vooral in het MBO en HBO wordt van studenten verwacht dat ze reflecteren. Inmiddels wordt ook in het VMBO reflecteren als onderwijsactiviteit toegepast. Reflecteren wordt ingezet in het onderwijs om daarmee het leren van de leerling te ondersteunen. Verschillende onderzoeken wijzen uit dat reflecteren het leren van leerlingen kan ondersteunen, maar dat dit niet altijd het geval is. Tijd om eens in de praktijk te gaan bekijken welke succes- en knelpunten leerlingen en docenten ervaren bij reflecteren. En om de mening van leerlingen en docenten te vragen over de ondersteuning van het reflecteren op het leren van de leerling.

Binnen dit onderzoek gaat het om reflecteren in de vorm van een reflectiegesprek tussen docent en leerling over de beoordeling van de competenties van de leerling. Aan het voeren van de reflectiegesprekken gaat het beoordelen van de competenties vooraf. Het beoordelen van de competenties van de leerlingen tijdens een opdracht met behulp van de rubrics wordt gezien als voorbereiding op het assessment in het MBO. De leerling ontvangt feedback op de boordeling van zijn competenties door middel van de ingevulde rubrics door leerling, medeleerling en docent. Het reflectiegesprek tussen leerling en docent gaat over de beoordeling van de competenties naar aanleiding van de ontvangen feedback (rubrics). Het doel van het reflectiegesprek is ondersteuning van het leren van de leerlingen van de beoordeling van de competenties.

Uit literatuuronderzoek blijkt dat het begrip reflecteren op verschillende manieren wordt uitgelegd. De definitie die Luken (2010) hanteert voor het begrip reflecteren bevat alle, voor dit onderzoek, belangrijke onderdelen van reflecteren namelijk de manier van reflecteren, door nadenken, en het doel van reflecteren, om eigen functioneren te verbeteren.

Reflecteren is nadenken over het eigen functioneren om dit te verbeteren (Luken, 2010).

De manier waarop het reflectiegesprek is gevoerd, is onderzocht door te vragen naar een aantal succes- en knelpunten zoals deze zijn beschreven door Benammer (2005) en Benammer en Schaik (2006). De ondersteuning op het leren van de leerling is onderzocht door te vragen naar nieuwe inzichten, nieuwe kennis en nieuwe vaardigheden en hoe dit kan worden omgezet in handelen.