Samenvatting

Dit onderzoek is tot stand gekomen uit mijn eigen praktijk ervaringen die ik heb opgedaan tijdens de
stage in het derde jaar. Deze stage heeft plaats gevonden in de kinder- en jeugdinstelling Fioretti te
Gent.
De laatste jaren werd de methodiek en visie van Fioretti steeds meer gestoeld op het
ontwikkelingsdynamisch kader van Anton Došen. Tot op heden was er echter nog geen koppeling
gemaakt vanuit dit ontwikkelingsdynamisch kader en de muziektherapie an sich. Niettemin is het
belangrijk om tijdens het behandelen van een cliënt aan te sluiten op zijn of haar emotionele
ontwikkelingsniveau. Het intrinsieke belang om een invulling te geven aan deze ontbrekende link werd
zowel door de stagiair als door de instelling erkent. Als dusdanig komt de onderzoeksvraag
“Welke muziektherapeutische technieken van Kenneth Bruscia sluiten aan op de eerste twee
ontwikkelingsniveaus van Anton Došen, toegepast bij jongeren met een verstandelijke beperking in de
kinder- en jeugdinstelling Fioretti?” dan ook tegemoet aan deze gezamenlijk ervaren nood.
Voor de leidraad van het onderzoek werd gekozen voor de improvisatie technieken van Kenneth
Bruscia en vanzelfsprekend, het ontwikkelingsdynamisch kader van Anton Došen. Zoals gesteld in de
onderzoeksvraag werd er aan de hand van de muziektherapeutische improvisatie technieken van
Kenneth Bruscia getracht een brug te slaan tussen de muziektherapie en het ontwikkelingsniveau van
de betreffende onderzoek participant/ cliënt volgens het kader van Došen. Door middel van een
actiegericht onderzoek en een ontwikkelingsonderzoekstype werd er door de onderzoeker in de
praktijk op zoek gegaan naar een antwoord op deze vraag. Dit onderzoek betrof één cliënt die
gesitueerd werd in het eerste ontwikkelingsniveau van Došen en twee cliënten die gesitueerd werden
op het tweede ontwikkelingsniveau. De duur tijd van de behandeling van deze cliënten met betrekking
tot het onderzoek beslaat een periode van acht weken waarin elke week een behandeling van drie
kwartier werd aangeboden. De date werd gegenereerd via het opnemen van de sessies alsook
participerende observatie sessies op video, gesprekken met het actienetwerk, een gestructureerde
observatielijst en het cyclisch reflectiemodel van Korthange. Voorts werd er een nieuw werkmodel
gegenereerd. In dit werkmodel wordt een vergelijking gemaakt met de huidige manier van werken en
de resultaten die uit dit onderzoek naar voren gekomen zijn. Dit maakt het werkmodel (her-)bruikbaar
en toepasbaar in de praktijk.
Voor het onderzoek werd een actie-netwerk samengesteld dat bestond uit de co-creator, de huidige
muziektherapeut, de scriptiebegeleider, de andere creatief therapeuten van de instelling en uiteraard
de cliënten; E., J.,en A1.
Na de voor- oriëntatiefase en oriëntatiefase werd een bijeenkomst gepland tussen de co-creator en de
huidige muziektherapeut om tot een gezamenlijke diagnose te komen en vervolgens de verdere
actieplannen te generen. De gezamenlijke diagnose was dus het resultaat van deze gesprekken
alsook twee kennismakingssessies met de betreffende cliënten.
Als onderzoekstechnieken werd er voor dit onderzoek gebruikt gemaakt van video-opnames,
observatielijsten, gezamenlijke reflectie en indirecte, externe observatie. Het vervolg van het
onderzoek bestond uit een opeenvolging van voortdurende minicycli tussen actie- en
ontwikkelingsfasen. Dit werd dan geëvalueerd aan de hand van reflectie volgens het cyclisch
reflectiemodel van Korthagen. Tijdens deze reflectie werd de onderzoeker steeds bijgestaan door de
co-creator; Hanne Collie. Voor de eindevaluatie werd er in overeenstemming met de co-creator en P.
Elias gekozen voor van een open evaluatieverhaal.
Na de analyse van de resultaten werd geconcludeerd dat het inderdaad mogelijk is om aan de hand
van de Bruscia's improvisatie technieken af te stemmen op het ontwikkelingsniveau van jongeren die
zich bevinden in het eerste of tweede ontwikkelingsniveau. Het onderzoek wees uit dat het hierbij van
belang is om aandacht te hebben voor de individualiteit en de respectievelijke noden van de
individuele cliënten. Tijdens de interpretatie van de resultaten werd beschreven hoe de uitkomsten van
het onderzoek verklaard kunnen worden aan de hand van het ontwikkelingsniveau van de cliënt.
Omwille van de beperkte tijdsduur van het onderzoek zijn de resultaten slechts indicatief, maar geven
ze desondanks alvast een sterke aanwijzing hoe men via de muziektherapie kan aansluiten op het
ontwikkelingsniveau van de cliënt. Omwille van het belang van het onderzoeksonderwerp wordt dan
ook aangeraden om verder, diepgaand onderzoek uit te voeren.