Samenvatting

De aanleiding van dit onderzoek is de wens vanuit de schoolleiding dat iedere leerling het beste uit zichzelf haalt. Daarom richt de school zich, naast het overdragen van de benodigde kennis, ook op het vormen van de karaktereigenschappen die nodig zijn om te slagen in de maatschappij. In het kader hiervan is er in het schooljaar 2017-2018 een pilot gestart in een 3-mavoklas. Tijdens deze pilot hebben de leerlingen gedurende een aantal maanden een onderneming opgezet in de vorm van een webwinkel. De didactische invulling van de pilot bleek achteraf niet voldoende. Reden voor mij om dit onderzoek te richten op ondernemerschapsonderwijs. De volgende onderzoeksvraag is geformuleerd: Is het mogelijk een lessenserie ondernemerschapsonderwijs te ontwerpen die relevant is voor 3-mavoleerlingen waarin in groepsverband een product/dienst wordt ontwikkeld dat van waarde is voor anderen waarvan de verwachting is dat deze leidt tot een aantoonbare groei in ondernemerschapscompetenties en ook tot een aantoonbare groei in inzicht in het eigen leerproces? De theoretische begrippen zijn 1.ondernemerschap, 2.ondernemerschapscompetenties, 3.didactiek, 4.resultaten, 5.samenwerken en 6.rol van de docent. Op basis van het theoretisch kader is er een programma van eisen opgesteld dat heeft geleid tot prototype I. Prototype 1 is vervolgens voorgelegd aan een focusgroep, bestaande uit twee economiedocenten. Op basis van dit gesprek zijn er enkele vormgevende wijzigingen doorgevoerd voor prototype II. De focusgroep had geen aanbevelingen op de inhoud van prototype I. Prototype II is uitgevoerd in een 3-mavo klas, bestaande uit 20 leerlingen. Naast het focusgesprek is er ook gebruik gemaakt van de onderzoeksinstrumenten 1.Leerling interviews, 2.Observatie van de docent, 3.Leerling logboeken en 4.Learner reports. De resultaten laten zien dat leerlingen het een leuke lessenserie vonden, omdat het anders was dan de reguliere lessen. Alle groepen hebben kennis gemaakt met het ondernemerschapsonderdeel ‘samen met anderen ontwerpen van een product/dienst’. Ze hebben ervaren hoe het is om een doelgroep te selecteren en vervolgens te interviewen. Dit laatste heeft ervoor gezorgd dat leerlingen die het eng vinden om onbekenden aan te spreken, zich hierin hebben ontwikkeld. Alle groepen hebben een eindproduct gepresenteerd middels een pitch. Ook hierin hebben leerlingen onzekerheden en angsten moeten overwinnen om voor een jury en klasgenoten te presenteren. Het ontwerp is nog niet af. Het viel op dat de ondernemerschapsdoelen niet helder genoeg waren voor de leerlingen. In prototype III dienen de opdrachten een herhaling van de ondernemerschapsdoelen te bevatten. Een opdracht waarbij de leerlingen er elke les actief mee bezig zijn zodat ze deze niet vergeten. Ook viel het onderdeel ‘gastles’ in prototype II af, vanwege de coronamaatregelen, deze zal in prototype III terugkomen. Aangezien in de literatuurstudie naar voren kwam dat er nog niet veel bekend is over de didactische invulling van ondernemerschapsonderwijs, zou het kunnen helpen als er een platform komt waar docenten die een ontwerp hebben gemaakt deze kunnen delen met andere docenten op andere scholen.