Samenvatting

Door verschillende ontwikkelingen in het landelijk gebied blijven gronden die al voor natuur zijn ingericht of gronden die binnen de geplande natuurgebieden zijn aangekocht, in eigendom bij Bureau Beheer Landbouwgronden (BBL) en de provincie Friesland. De ontwikkelingen die doorlevering van natuurgronden naar Terrein Beherende Organisaties (TBO’s) op dit moment onmogelijk maken zijn: een rechtszaak bij het Europese Hof die is aangespannen door de Vereniging van Gelijk Gerechtigden (VGG) en de bezuinigingen op natuur door de rijksoverheid. Dienst Landelijk Gebied (DLG) is door de provincie gevraagd een oplossing te zoeken voor de doorleveringsproblematiek door te kijken naar tijdelijke vormen van uitgifte en draagvlak onder betrokken partijen. De hoofdvraag van het onderzoek dat door studenten is uitgevoerd in opdracht van DLG luidt: Welke rechtsgeldige methode, waarmee de aangekochte/toebedeelde EHS-gronden binnen twee jaar zo volledig mogelijk zijn in te richten voor het natuurdoel, heeft onder de actoren het meeste draagvlak en sluit aan op de verwachten nieuwe regeling? Door middel van een uitgebreide literatuurstudie en gesprekken binnen DLG is veel kennis opgedaan over de problematiek. Vervolgens is een methodiek ontwikkeld om draagvlak onder de betrokken partijen te creëren. In het kader van het draagvlak zijn met deze partijen gesprekken gevoerd, in deze gesprekken is ook veel informatie opgehaald over tijdelijke uitgiftemogelijkheden, aangezien deze organisaties dit al vele jaren doen. De partijen konden tijdens deze gesprekken vrij meedenken over mogelijkheden voor de toekomstige doorlevering. Hiermee is de eerste stap naar het creëren van draagvlak gezet. Het proces richting draagvlak is vervolgens doorgegaan richting een workshop over de toekomstige situatie en mogelijkheden tot tijdelijke uitgifte. Hierbij zijn vrijwel alle partijen aanwezig geweest. Hier konden partijen met elkaar in discussie en is nagedacht over samenwerking tussen partijen. Op deze workshop is duidelijk geworden dat voor erfpacht, als uitgiftemethode, het meest draagvlak bestaat. Verder is gebleken dat partijen verschillend naar de toekomst kijken, maar dat er wel een sterk gevoel van urgentie is, om het natuurbeheer in Nederland goed en efficiënt te regelen. Naast de studie naar draagvlak zijn een aantal verschillende uitgiftemogelijkheden onderzocht op tijdelijkheid, mogelijkheden om natuurdoelen te realiseren, en (financiële) voordelen voor de eigenaar dan wel gebruiker. Uit dit onderzoek is gebleken dat bij uitgifte door de provincie of BBL aan TBO’s het beste voor erfpacht kan worden gekozen. Bij uitgifte aan particulieren kan het beste een geliberaliseerde pachtovereenkomst worden afgesloten. Aan het eind van het onderzoek zijn een aantal aanbevelingen opgesteld om de ontwikkeling van het initiatief voor de korte termijn te waarborgen: - Aandacht moet worden besteed aan de partijen die na het einde van dit traject nog niet in het initiatief investeren. Hoe meer partijen in het initiatief investeren, hoe sterker dit initiatief wordt. - Een bijeenkomst met de investerende partijen om tot nader uitgewerkte plannen te komen voor de toekomstige situatie is een goede volgende stap. Hierdoor kunnen, zoals in hoofdstuk vier beschreven, de partijen een realiserende rol krijgen. - De toekomstige situatie moet scherp in het oog worden gehouden aangezien de ontwikkelingen snel gaan en deze ontwikkelingen kunnen grote impact hebben op het initiatief.