Samenvatting

Sinds 2005 heeft Het Bewaarde Land op verschillende locaties in Noord-Brabant een goedlopend natuurbelevingsprogramma voor basisscholen. Het programma-aanbod van Het Bewaarde Land wordt in 2014 en 2015 uitgebreid met programma’s gericht op bijzondere doelgroepen. Vanuit zorginstelling de Binckhorst - van de overkoepelende organisatie Cello - is gevraagd een training natuurbeleving te ontwikkelen voor de begeleiders van mensen met een ernstige meervoudige beperking. De doelstelling van dit afstudeeronderzoek is: het ontwikkelen van een training ‘natuurbeleving’ voor begeleiders van mensen met een ernstige meervoudige beperking. Deze vorm van natuurbeleving moet in eerste instantie in de Hooge Heide te Rosmalen kunnen worden uitgevoerd, maar moet ook op andere locaties toepasbaar zijn. Momenteel zijn er nog geen natuurbelevingsprogramma’s voor mensen met een ernstige meervoudige beperking ontwikkeld. Toch is natuurbeleving ook voor hen belangrijk. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat natuur een positieve gedragsverandering kan veroorzaken en dat natuur een positieve invloed heeft op het concentratievermogen en herstel van geestelijke stress. Omdat ernstig meervoudig beperkten afhankelijk zijn van hun begeleiders is het van belang dat juist die begeleiders gestimuleerd / ondersteund / onderwezen worden in het beleven van de natuur voor ernstig meervoudig beperkten. Natuurbeleving voor ernstig meervoudig beperkten moet geschikt zijn voor mensen met een ontwikkelingsniveau van hooguit 2 jaar, onder begeleiding uitvoerbaar zijn en duidelijkheid en structuur hebben. Daarnaast moeten de activiteiten kort en los uitvoerbaar zijn in verband met de korte concentratiespan van de ernstig meervoudig beperkten. Ook moet er rekening worden gehouden met de deelnemers die in een rolstoel zitten. Vanuit de zorg moet de natuurbeleving veilig zijn en uitvoerbaar door wie het maar wil, wanneer ze dit willen. De natuur moet dicht bij de deelnemer kunnen worden gebracht en genoeg variatie bieden om te kunnen beleven. De paden moeten daarnaast ook betreedbaar zijn door rolstoelen. Door middel van een vergelijking is bepaald dat de methode Flow Learning het beste geschikt is voor ernstig meervoudig beperkten. Volgens deze methode zijn er 4 stappen in een natuurbelevingsprogramma: Enthousiasmeren, door middel van structurerende werkvormen wordt de natuurbeleving begonnen met een duidelijk signaal aan de deelnemer. Aandacht focussen, door middel van zintuiglijke werkvormen wordt de aandacht gericht op de natuurbeleving op een niveau dat past bij de deelnemer. Natuur beleven; door middel van actie-reactie werkvormen waarbij een reactie aan de natuur wordt ontlokt zoals het opspatten of vertroebelen van water. Inspiratie delen, bij thuiskomst wordt naverteld wat de deelnemer allemaal heeft gedaan en hoe hij het vond. De begeleiding moet na de training in staat zijn om met ernstig meervoudig beperkten de natuur in te gaan en weten hoe ze op een zintuiglijke manier natuur kunnen beleven. Het is van belang dat ze hier ook voor open staan en enthousiast met de deelnemer mee doen. Daarnaast moeten ze weten welke materialen op welke manier kunnen worden gebruikt bij de verschillende werkvormen en op welke gevaren ze moeten letten, zoals lichtflitsgevoeligheid bij epilepsiepatiënten. Door middel van de training krijgt de begeleider handvatten die hem helpen natuur toegankelijk en beleefbaar te maken voor mensen die ernstig meervoudig beperkt zijn. Deze training duurt een dagdeel en staat voor de eerste keer gepland op zaterdag 30 augustus 2014 bij de Binckhorst in Rosmalen. De tweede training wordt gegeven op de zelfde locatie op 15 oktober2014. Deze tweede training is gereserveerd voor enkel de leerlingen en stagiaires die bij Cello werken.