Samenvatting

Met dit afstudeerproject heb ik een antwoord gezocht op de volgende vraag:
Hoe kan de afdeling Geestelijke Verzorging van `s Heeren Loo regio Ermelo aansluiten bij de behoeften en vragen van cliënten met een licht verstandelijke beperking op het gebied van geloofsbeleving en zingeving.

Om deze vraag te kunnen beantwoorden heb ik eerst een antwoord geformuleerd op een tweetal deelvragen:
Wat zijn de behoeften en vragen van cliënten met een licht verstandelijke beperking binnen de regio Ermelo van `s Heeren Loo op het gebied van geloofsbeleving en zingeving?
Wat zijn passende activiteiten op basis van de informatie die het onderzoek heeft opgeleverd?

Met een antwoord op deze vragen krijgt de afdeling Geestelijke Verzorging inzicht in de vragen en behoeften die cliënten met een licht verstandelijke beperking binnen de regio `s Heeren Loo Ermelo hebben op het gebied van geloofsbeleving en zingeving en ontvangt zij advies over passende activiteiten die daaruit ontwikkeld kunnen worden.

Om een antwoord te vinden op deze vragen heb ik gesprekken gevoerd met bewoners, geestelijk verzorgers en begeleiders. Daarnaast heb ik literatuuronderzoek gedaan. Vanuit het literatuuronderzoek en de gesprekken heb ik de conclusie kunnen trekken dat mensen met een licht verstandelijke beperking nauwelijks in staat zijn hun eigen vragen en behoeften te formuleren. Uit de gesprekken zijn wel zaken te destilleren die als levensvragen geduid kunnen worden, namelijk: rouw, vragen over geesten en duivels, moeite hebben met het aangaan van relaties of contact maken met andere mensen, acceptatie van het anders-zijn, vragen over tekenen van God, op zoek zijn naar een passende kerk. Meerdere cliënten geven aan ondersteuning te willen bij de vragen over hun leven of geloof.
Vanuit de Geestelijke Verzorging wordt veelal vraaggericht gewerkt. Mogelijk wordt met een presentiegerichte benadering meer vertrouwen opgebouwd. Luisterend aanwezig zijn biedt de ruimte om vragen te horen. Het geeft rust als vragen tijdig gehoord worden en er afstemming daarop kan plaatsvinden.
Een behoefte die door meerdere bewoners geuit wordt is ‘ontmoeting’. Groepsverbanden kunnen zeer verrijkend zijn voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Opvallend is dat het merendeel van de geestelijk verzorgers aangeeft de voorkeur te geven aan individueel contact.
Mensen met een licht verstandelijke beperking functioneren vaak in sociaal-emotioneel opzicht veel minder goed dan het cognitieve functioneren doet vermoeden. Bij de afstemming van de communicatie moet hiermee uitdrukkelijk rekening worden gehouden.
Het helpt mensen met een licht verstandelijke beperking als er naast de ‘taal van woorden’ andere beelden en creatieve werkvormen gebruikt worden om in gesprek te raken.

Vanuit de conclusies heb ik de volgende aanbevelingen geformuleerd:
Overweeg meer presentiegericht in plaats van vraaggericht te werken.
De zingevingsanalyse meer gebruiken en integreren in het zorgleefplan.
Start met het organiseren van een inloopactiviteit voor LVG 18+.
Organiseer een gespreksgroep rondom ‘levensvragen’.
Voor de groepsgesprekken over geloof bieden de programma` s van de Special Alpha goed materiaal.
Biedt binnen de één op één activiteiten mogelijkheden voor creatieve en beeldende vormen.
Biedt een kerkdienst voor en door LVG`ers.