Samenvatting

In het rekenonderwijs in mijn groep (groep 5)kwam ik telkens weer dezelfde problemen tegen. Het niveauverschil tussen de kinderen is groot. Zwakke rekenaars raken hoe langer hoe meer achter ten opzichte van de groep. Zwakke rekenaars lijken niet voldoende te profiteren van het realistisch rekenonderwijs. Door het lezen van achtergrondinformatie en door op kleine schaal aanpassingen te doen in het rekenprogramma raakte ik ervan overtuigd dat zeker een deel van de moeilijkheden voorkomen zou kunnen worden. Met mijn onderzoek wilde ik nagaan hoe ik zwakke rekenaars het beste kan ondersteunen bij de problemen die ze ondervinden.
Uit onderzoek is gebleken dat de problemen van zwakke rekenaars ten dele te maken hebben met de interactieve didactiek van het realistisch rekenonderwijs. Het moeizaam automatiseren van basale rekenfeiten en de strategiezwakte zorgen hierbij voor de grootste problemen. Er zijn wetenschappelijk onderbouwde oplossingen die het leerproces van zwakke rekenaars kunnen vergemakkelijken. Rekenzwakke kinderen zijn gebaat bij een sturende rol van de leraar, bij een minder vrije vorm van instructie en bij meer onderwijstijd en meer aandacht voor rekenen. De zwakke rekenaar heeft dus een aangepast programma nodig.
Mijn praktijkonderzoek bevestigt de bevindingen van het wetenschappelijk onderzoek. De door mij onderzochte rekenmethode biedt te weinig ondersteuning voor de zwakke rekenaars. Het aanbod van meerdere strategieën veroorzaakt problemen en het automatiseren, de basisvoorwaarde voor een goed verlopend rekenproces, staat op een te laag pitje. Niet bereikte tussendoelen zorgen voor een opeenstapeling van moeilijkheden. De leerkrachten van onze school bevestigen deze bevindingen, zoals blijkt uit de door mij uitgevoerde enquête. Een programma voor zwakke rekenaars met het accent op automatisering en het aanbieden van vaste oplossingsstrategieën zorgde voor een inhaalslag bij de zwakke rekenaars in mijn groep.
De hoofdconclusies uit mijn onderzoek en adviezen ter verbetering van het reken-onderwijs voor zwakke rekenaars zijn:
1. Een aantal principes van het realistisch rekenonderwijs werken minder goed voor zwakke rekenaars. Preventieve maatregelen in de vorm van een aangepast programma zijn nodig om risicoleerlingen goed te kunnen begeleiden. 2. Het gebrek aan geautomatiseerde kennis van basale rekenfeiten en een onsystematische strategiekeuze vormen de grootste problemen voor zwakke rekenaars. Zij zijn daarom gebaat bij het aanleren van één strategie per rekenonderdeel gecombineerd met extra rekentijd om te oefenen. 3. Het is noodzakelijk om het rekenprogramma voor en de begeleiding van zwakke rekenaars binnen de school af te stemmen.