Samenvatting

Het in dit verslag beschreven onderzoek is uitgevoerd in groep 7 van een reguliere basisschool. Op deze school constateerde men dat de schrijfproducten die leerlingen maakten niet voldeden aan de gewenste kwaliteit. De extra aandacht voor spelling en de inzet van een stappenplan leverden onvoldoende resultaat. Schrijfvaardigheid is de meest complexe taalvaardigheid (Hoogeveen, 2018) en kan zorgen voor cognitieve overbelasting (Van Koeven & Smits, 2020). De onderzoeker vroeg zich af of de leerlingen daar voldoende op werden voorbereid.
Om de cognitieve overbelasting tegen te gaan geven Surma et al. (2019) een aantal instructieprincipes. Het geven van feedback hoort daar ook bij. Feedback bestaat uit feed up, feed back en feed forward. Het kan gegeven worden op taakniveau, procesniveau, zelfregulatie en op de persoon (Hattie & Timperley, 2007). Verder kan het individueel en groepsgewijs worden gegeven.

In dit praktijkonderzoek is onderzocht hoe het geven van groepsfeedback door de leerkracht een bijdrage kan leveren aan het schrijven van een tekst door leerlingen van groep 7. Hiervoor hebben zes leerlingen twee rondes van drie lessen gevolgd. In beide rondes moesten de leerlingen een nieuwstekst schrijven aan de hand van een bestaand geschreven nieuwsbericht. Gedurende drie lessen werden vijf fases doorlopen (Korstanje, 2012). Voorafgaand aan het schrijven werden succescriteria opgesteld. Succescriteria zijn essentieel om feedback effectief te maken (Hattie & Yates, 2018). Na het schrijven van de tekst kregen de leerlingen feedback aan de hand van de succescriteria. Hiervoor werd een voorbeeldtekst van een leerling gebruikt. Daarna konden leerlingen goede en minder goede onderdelen van de tekst markeren met twee kleuren, waarna ze verbeteringen konden aanbrengen.

De leerlingen hebben drie keer een vragenlijst ingevuld en twee keer deelgenomen aan een interview. Verder heeft een collega van de onderzoeker een observatie aan de hand van een kijkwijzer uitgevoerd. De resultaten hiervan hebben de conclusie opgeleverd dat de werkwijze volgens de vijf fases (Korstanje, 2012) gecombineerd met het delen van succescriteria, het geven van feedback op een tekst van een leerling en het markeren een positieve bijdrage kunnen leveren aan het schrijfproces en het eindproduct van een schrijfopdracht.
Voor een vervolg wordt aangeraden de werkwijze uit te breiden met het geven van peerfeedback en met samenwerken. Verder moet er aandacht komen voor het met leerlingen opstellen van succescriteria. Dit vergroot de effectiviteit (Hattie & Clarke, 2019). Ook kan onderzocht worden hoe het geven van feedback op procesniveau en zelfregulering kan worden ingezet. Ook dit blijkt effectief (Hattie & Timperley, 2007; Kirschner et al., 2018).