Samenvatting

De aanleiding voor dit onderzoeksrapport is dat pyoderma gangrenosum in de praktijk moeilijk te herkennen is. Daarom is de volgende centrale vraag opgesteld:
Hoe kan pyoderma gangrenosum in de praktijk herkend worden?
Om de centrale vraagstelling te kunnen beantwoorden zijn de volgende deelvragen opgesteld:
1)Waaraan is volgens de wetenschappelijke literatuur pyoderma gangrenosum te herkennen?
2)Waaraan is, op basis van ingevulde vragenlijsten, volgens de (ex-)patiënten pyoderma gangrenosum te herkennen?
3)Waaraan is, op basis van ingevulde vragenlijsten, volgens de behandelende specialisten pyoderma gangrenosum te herkennen?
4)Waaraan is pyoderma gangrenosum te herkennen op basis van beschikbaar gesteld fotografisch materiaal?
5)Waarom is het zo belangrijk dat pyoderma gangrenosum op tijd herkend wordt?
De centrale vraag is beantwoord aan de hand van een literatuuronderzoek, de antwoorden op de vragenlijst voor (ex-)patiënten van drie respondenten, de antwoorden op de vragenlijst voor specialisten van veertien respondenten en de analyse van fotografisch materiaal van drie (ex-)patiënten aan de hand van het provoke model. Voor validiteit en betrouwbaarheid is triangulatie toegepast. Door middel van het kwalitatief en kwantitatief onderzoek is naar voren gekomen dat pyoderma gangrenosum heel lastig vast te stellen is. De literatuur geeft duidelijk aan dat de diagnose pyoderma gangrenosum alleen op basis van de combinatie tussen het verloop van het klinische beeld en het uitsluiten of vaststellen van andere oorzaken, vastgesteld kan worden. Zelfs laboratoriumonderzoek kan slechts helpen om andere oorzaken uit te sluiten maar ook hiermee kan pyoderma gangrenosum niet definitief worden vastgesteld. Uit het praktijkonderzoek kwam hetzelfde beeld naar voren. Het praktijkonderzoek geeft aan dat voornamelijk door de beoordeling van het klinische beeld, in combinatie met uitsluiting of vaststelling van andere oorzaken, de diagnose pyoderma gangrenosum vast te stellen is. De analyse van het fotografisch materiaal laat een duidelijk beeld zien hoe pyoderma gangrenosum zich ontwikkelt en laat duidelijk de rode-livide randen zien die kenmerkend zijn voor pyoderma gangrenosum.
Uit al het onderzoek blijkt dat speciale aandacht voor het volgende klinische beeld de herkenning van pyoderma gangrenosum zou kunnen bevorderen. Bij pyoderma gangrenosum vertoont het ulcus een opgeworpen, verheven rand met een rode-livide kleur, is er sprake van een snelle uitbreiding van de wond naar alle kanten, ontstaan er weke, gekartelde wondranden met ondermijningen en komen er kort achter elkaar nieuwe wonden bij die zich vervolgens op dezelfde manier ontwikkelen. Verder is de wond van de patiënt extreem pijnlijk. Daarnaast moeten er zo snel mogelijk andere oorzaken uitgesloten of juist vastgesteld worden. Dit kan door het afnemen van een biopt, het uitvoeren van een wondkweek en door bloedonderzoek. Als laatste moet er rekening mee worden gehouden dat, bij ongeveer vijftig procent van de patiënten met pyoderma gangrenosum, ook sprake is van een andere systemische ziekte.
De conclusie is dat pyoderma gangrenosum geen aandoening is die op basis van één enkele specifieke test of een specifiek onderzoek vastgesteld kan worden. De combinatie van al de hierboven vermelde punten maakt de herkenning van pyoderma gangrenosum in de praktijk mogelijk. De combinatie maakt het verschil!